ĐỐI THOẠI CHÍNH SÁCH

Khai thác hiệu quả đất ven biển vùng Nam Trung Bộ

Ngày đăng: 06 | 02 | 2023

Thời gian qua, vùng đất ven biển các tỉnh, thành phố Nam Trung Bộ bị xâm nhập mặn, ngập úng, khô hạn, hoang mạc hóa, bồi lấp cửa sông,... ảnh hưởng không nhỏ hoạt động sản xuất, môi trường sống của người dân. Thực trạng này đòi hỏi các cơ quan có liên quan cần nghiên cứu, tìm các giải pháp trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Vùng duyên hải Nam Trung Bộ gồm các tỉnh, thành phố: Ðà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Ðịnh, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận. Ðây là vùng có vị trí địa lý kinh tế rất thuận lợi, nằm trên trục các tuyến giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không và hàng hải, là cửa ngõ của Tây Nguyên, của đường xuyên Á ra biển nối đường hàng hải quốc tế. Ðáng chú ý, vùng ven biển Nam Trung Bộ có tiềm năng đất đai lớn để phát triển một số ngành như: Nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, cảng biển, du lịch, dịch vụ... Tuy nhiên, khu vực này thường xuyên chịu tác động mạnh của động lực biển, hay tương tác sông - biển, cho nên có nhiều đoạn bờ ở khu vực các cửa sông đang diễn ra quá trình xói, lở mạnh...

Nhằm thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả, tăng cường quản lý đất ven biển, ngày 27- 7- 2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg. Chỉ thị nêu rõ những bất cập trong quản lý đối với quỹ đất ven biển như: Quy hoạch xây dựng và công tác quản lý đầu tư xây dựng theo quy hoạch chưa được quan tâm đúng mức cho nên chưa đáp ứng yêu cầu quản lý và phát triển; nhiều dự án tập trung ven biển dẫn đến thiếu không gian, cự ly cần thiết để tạo không gian công cộng dành cho cộng đồng; tình trạng ô nhiễm môi trường sinh thái trầm trọng; quy hoạch sử dụng đất chưa sát thực tế dẫn tới tình trạng dự án "treo", gây lãng phí đất đai...

Thực tế cho thấy, việc sử dụng đất ven biển Nam Trung Bộ hiện nay vẫn tồn tại nhiều vấn đề bất hợp lý. Việc phát triển hay dự kiến quy hoạch phát triển các đô thị ven biển thường dẫn đến tình trạng quỹ đất bị khai thác tới mức cao nhất. Việc xây dựng tập trung các công trình kiên cố đang và sẽ làm thay đổi cảnh quan vùng bờ, trạng thái bờ và bãi biển. Tình trạng hoạt động khoáng sản hiện tại gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng về môi trường, lãng phí về tài nguyên đất. Quy hoạch sử dụng đất chưa sát thực tế dẫn tới tình trạng dự án "treo", gây lãng phí đất đai... Bên cạnh đó, hiệu quả sử dụng đất tại các tỉnh Nam Trung Bộ được đánh giá còn thấp, nhất là đất nông nghiệp. Hiện nay, người dân vẫn thực hiện các biện pháp canh tác theo tập quán cũ, cơ cấu cây trồng không hợp lý, chưa chú trọng nhiều tính hiệu quả và bền vững trong khai thác sử dụng đất. Việc mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản cùng việc khai thác nước ngầm vượt ngưỡng tự bổ cập làm tình trạng đất nhiễm mặn ngày càng nghiêm trọng. Ðáng lo ngại, trong những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu nhiều khu vực đất ven biển bị xâm nhập mặn, ngập úng, bị khô hạn và hoang mạc hóa; tình trạng đất bị rửa trôi, xói mòn, sạt lở, bồi tụ, bồi lấp cửa sông... đã ảnh hưởng khá nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất và đời sống người dân trong khu vực.

Để từng bước khắc phục những tồn tại nêu trên, các cơ quan liên quan cần tập trung triển khai nghiên cứu, tìm ra các giải pháp trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất cho sản xuất nông nghiệp truyền thống; chuyển dịch phương thức sản xuất theo tập quán cũ sang các hoạt động sản xuất tiên tiến như nông nghiệp công nghệ cao, phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, điều dưỡng, vui chơi giải trí... Bộ Tài nguyên và Môi trường cần phối hợp chặt chẽ các bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố vùng duyên hải Nam Trung Bộ đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản tài nguyên môi trường, nhất là tại các vùng đất bãi bồi, mặt nước ven biển bằng các hoạt động đo đạc lập bản đồ địa chính, xác định ranh giới quản lý, giúp địa phương có sự phân chia vùng quản lý rõ ràng; thống kê, kiểm kê, đánh giá phân hạng thích nghi đất đai đối với một số các loại hình kinh tế nhất định; xây dựng dữ liệu tài nguyên bãi bồi, mặt nước ven biển nhằm sử dụng thống nhất cơ sở dữ liệu trong hoạch định các chính sách quy hoạch, phát triển ngành liên quan…

Trên cơ sở đánh giá tổng hợp các khía cạnh kinh tế, xã hội, môi trường của vùng ven biển, xây dựng hệ sinh thái lâm - ngư - nông kết hợp, tạo nên thế ổn định kinh tế của vùng đất ven biển ở các địa phương. Thí dụ, trong phát triển nuôi trồng thủy sản trên mặt nước hoang hóa, bên cạnh bố trí diện tích đất, cần có giải pháp kỹ thuật để bảo vệ môi trường ven biển. Quy hoạch hệ thống thủy lợi và xử lý nước thải một cách đồng bộ ở các khu vực nuôi tôm trên cát vùng ven biển, nhằm hạn chế cạn kiệt và ô nhiễm nguồn nước ngầm. Ðồng thời, các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho cộng đồng dân cư ven biển về biến đổi khí hậu và các kỹ năng thích nghi, sống chung với biến đổi khí hậu; vận động ngư dân không khai thác thủy sản trong các vùng cấm, không đánh bắt các loài thuộc danh mục cấm khai thác...

ThS. Trịnh Thị Hải Yến

Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường

(Theo nhandan.vn)

NỘI DUNG KHÁC

Chính sách bảo đảm an ninh tài nguyên nước

6-2-2023

Sau nhiều năm thi hành Luật Tài nguyên nước năm 2012 và các văn bản quy định chi tiết được ban hành, công tác quản lý tài nguyên nước đã đạt được một số thành tựu nhất định trong thể chế, chính sách, trong quản lý khai thác, bảo vệ tài nguyên nước, phòng chống khắc phục tác hại do nước gây ra, đảm bảo anh ninh quốc phòng và đã tạo được những quan hệ ngoai giao về nguồn nước và có thể đánh giá là tương đối đầy đủ. Các quy định trong Luật Tài nguyên nước năm 2012 và các văn bản dưới luật cũng có thể được xem là một trong các giải pháp bảo đảm an ninh tài nguyên nước ở một góc độ nào đó. Tuy nhiên, trong nội dung không có các định nghĩa, nguyên tắc, quy định nào đề cập đến bảo đảm an ninh tài nguyên nước quốc gia.

Chính sách xã hội hóa ngành nước

6-2-2023

Theo quy định tại các Điều 10, Điều 13 thì kinh phí điều tra cơ bản tài nguyên nước được bố trí trong dự toán ngân sách nhà nước và trách nhiệm tổ chức thực hiện điều tra cơ bản do Bộ Tài nguyên và Môi trường, các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh có trách nhiệm tổ chức thực hiện điều tra cơ bản; Điều 26, Điều 27 chỉ đưa ra các yêu cầu về phòng, chống ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước và trách nhiệm phục hồi các nguồn nước bị ô nhiễm cạn kiệt là do Bộ Tài nguyên và Môi trường và UBND các tỉnh chịu trách nhiệm thực hiện.

Chính sách tài chính về tài nguyên nước

6-2-2023

Gồm: Bổ sung quy định liên quan đến tính đúng, tính đủ giá trị của nước; Bổ sung quy định liên quan đến phân bổ nguồn thu cho các đối tượng thụ hưởng từ hoạt động bảo vệ nguồn sinh thủy.

Chính sách về bảo vệ tài nguyên nước

7-2-2023

Để có biện pháp, chính sách quản lý, bảo vệ tài nguyên nước hiệu quả đối với các vùng hạn chế khai thác; hoàn thiện các quy định của pháp luật nhằm nâng cao hiệu quả trong các hoạt động bảo vệ nguồn sinh thủy và phát triển nguồn nước, cũng như nhằm tăng cường chức năng, tính hiệu lực, hiệu quả về bảo vệ lòng, bờ, bãi sông, phù hợp với yêu cầu thực tế. Đề xuất một số nội dung cần sửa đổi, bổ sung liên quan đến nội dung bảo vệ tài nguyên nước quy định tại Chương 3 của Luật Tài nguyên nước năm 2012.

Chính sách về phòng chống tác hại do nước gây ra

7-2-2023

Trong những năm qua, dưới sự tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu đã xuất hiện nhiều hình thế thời tiết cực đoan, trong đó mưa, lũ thất thường với quy mô và mức độ ngày càng gia tăng đã và đang gây thiệt hại nghiêm trọng đến các hoạt động kinh tế - xã hội, trong đó nghiêm trọng hơn là gây ra tình trạng ngập lụt ở các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và cả các đô thị ở khu vực trung du và miền núi như Hà Giang, Lào Cai… Một trong những nguyên nhân chính là việc xuất hiện ngày càng nhiều đô thị mới, chung cư, nhà cao tầng dẫn đến quá trình thấm tự nhiên suy giảm nên dòng chảy mặt sinh ra thường lớn hơn so với lưu vực tự nhiên.

Kiểm soát chặt hoạt động nhập khẩu phế liệu

7-2-2023

Để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, Việt Nam đã đưa ra chủ trương cho phép các doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu (NKPL). Tuy nhiên, khi thực hiện đã có không ít tổ chức, cá nhân không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường (BVMT) khi NKPL làm nguyên liệu sản xuất, nhất là lợi dụng NKPL để đưa rác thải vào nước ta.

Đề xuất các nội dung chính sách mới trong sửa đổi Luật Tài nguyên nước

7-2-2023

Trên cơ sở tổng kết thi hành Luật Tài nguyên nước năm 2012, rà soát những bất cập, chồng chéo với các luật khác có liên quan, nghiên cứu các kinh nghiệm quốc tế và để bảo đảm việc sửa đổi Luật Tài nguyên nước có tính đột phá, hiệu quả, hiệu lực trong thi hành, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất sửa đổi Luật Tài nguyên nước với các chính sách, nội dung chính.

Luật hoá quy định liên quan đến chế độ sử dụng đất bãi bồi ven sông, ven biển

8-2-2023

​​​​​​​Tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất luật hoá một số quy định liên quan đến chế độ sử dụng đất bãi bồi ven sông, ven biển.

Xây dựng Luật Địa chất và Khoáng sản: Tập trung giải quyết 5 chính sách lớn

9-2-2023

Tại Nghị quyết số 126/NQ-CP ngày 27/9/2022 của Chính phủ về Phiên họp Chính phủ chuyên đề tháng 9 năm 2022, Chính phủ đã cơ bản thống nhất về sự cần thiết, mục tiêu xây dựng Luật Khoáng sản (sửa đổi) và thống nhất với đề xuất đổi tên dự án Luật này thành Luật Địa chất và Khoáng sản. Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan có liên quan tập trung hoàn thiện đề nghị xây dựng luật với 5 chính sách lớn.

Góp ý những quy định về giá đất trong dự thảo Luật đất đai (sửa đổi)

24-2-2023

Các quy định về giá đất trong Luật Đất đai luôn là vấn đề thu hút sự quan tâm của xã hội bởi nó liên quan thiết thực đến quyền lợi và nghĩa vụ của người sử dụng đất. Vì vậy các vấn đề pháp lý điều chỉnh về giá đất và định giá đất cần phải có cơ sở khoa học và phù hợp với thực tiễn.

Hydro xanh - Nguồn năng lượng sạch cho tương lai

3-3-2023

Trong những năm gần đây, hydro đã thu hút sự chú ý trên toàn cầu như một nguồn năng lượng sạch tiềm năng vì nó cháy mà không tạo ra khí thải gây hại cho khí hậu. Tuy nhiên, các phương pháp sản xuất hydro truyền thống có lượng khí thải carbon đáng kể, trong khi những phương pháp sạch hơn rất tốn kém cũng như phức tạp về mặt kỹ thuật.