Ngày đăng:
26 | 02 | 2025
Ngày 26/02/2025, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE) phối hợp với phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hiệp quốc (UNDP) Việt Nam và Viện Nghiên cứu Sinh thái và Môi trường rừng tổ chức Họp tham vấn dự thảo hướng dẫn kỹ thuật lập đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp cơ sở cho hệ sinh thái biển và hệ sinh thái đất ngập nước tại Việt Nam. Cuộc họp nằm trong khuôn khổ dự án “Mạng lưới Dịch vụ Hệ sinh thái và Đa dạng sinh học Pha II” (BET-Net II), Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường phối hợp với UNDP Việt Nam và Viện Nghiên cứu Sinh thái và Môi trường rừng nghiên cứu đề xuất dự thảo Hướng dẫn kỹ thuật lập đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp cơ sở cho Hệ sinh thái biển và Hệ sinh thái đất ngập nước tại Việt Nam. Cuộc họp có sự tham dự của ông Patrick Haverman, Phó trưởng đại diện UNDP Việt Nam, đại biểu đến từ cơ quan quản lý, các chuyên gia, nhà khoa học đến từ các Viện nghiên cứu, trường đại học, khu bảo tồn như Vườn quốc gia (VQG) Côn Đảo, VQG Cát Tiên, Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm, đặc biệt đại diện Ban Quản lý VQG Tràm Chim, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn và Hợp tác quốc tế VQG Tràm Chim và các cán bộ của VQG - đây là nơi áp dụng thí điểm Hướng dẫn kĩ thuật. Và một số tổ chức nước ngoài như IUCN, GIZ, các cơ quan báo chí tham dự trực tiếp tại Viện cũng như tham dự trực tuyến qua nền tảng. Cuộc họp do Viện trưởng - PGS.TS Nguyễn Đình Thọ chủ trì.
Viện trưởng - PGS.TS Nguyễn Đình Thọ và ông Patrick Haverman
Chi trả dịch vụ hệ sinh thái (Payment for ecosystem services gọi tắt là PES) là công cụ kinh tế để những người được hưởng lợi từ các dịch vụ hệ sinh thái chi trả cho những người tham gia duy trì, bảo vệ và phát triển các chức năng của hệ sinh thái đó. Đây là một hướng tiếp cận được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới và được coi là một cơ chế tài chính bền vững cho bảo tồn tài nguyên đa dạng sinh học và xóa đói, giảm nghèo.
Ở Việt Nam, hệ sinh thái đầu tiên áp dụng cơ chế chi trả này là hệ sinh thái rừng. Chi trả Dịch vụ môi trường rừng là một chính sách có tính chiến lược và đột phá của Việt Nam trong việc tạo ra thay đổi về mặt tư duy, nhận thức về mối quan hệ giữa chủ rừng với vai trò là bên cung ứng Dịch vụ môi trường rừng và các cá nhân, tổ chức sử dụng Dịch vụ môi trường rừng như là đầu vào quan trong cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, qua đó huy động được nguồn lực xã hội to lớn cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Từ những năm 2010, Chính sách Chi trả Dịch vụ môi trường rừng đã được thể chế hoá trong nhiều văn bản pháp lý và triển khai rộng rãi trên toàn quốc. Tính đến hết năm 2023, tổng số tiền chi trả Dịch vụ môi trường rừng thu được đã lên tới 26.402 tỷ đồng (trung bình 2.030 tỷ đồng/năm) và tổng diện tích rừng được chi trả lên tới 7,17 triệu ha (tương đương với 48% tổng diện tích rừng cả nước).
Toàn cảnh cuộc họp
Tiếp nối thành công của chính sách Chi trả Dịch vụ môi trường rừng, Chính phủ Việt Nam đã ban hành chính sách về Chi trả Dịch vụ hệ sinh thái tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP ngày 10 tháng 01 năm 2022 nhằm tạo ra nguồn thu cho việc bảo tồn, phục hồi các HST tự nhiên, bảo tồn thiên nhiên hoang dã. Theo đó, các dịch vụ HST tự nhiên được chi trả bao gồm: (i) Dịch vụ môi trường rừng của hệ sinh thái rừng của hệ sinh thái rừng áp dụng theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp; (ii) dịch vụ HST đất ngập nước phục vụ mục đích kinh doanh du lịch, giải trí, nuôi trồng thuỷ sản; (iii) dịch vụ HST biển phục vụ mục đích kinh doanh du lịch, giải trí, nuôi trồng thuỷ sản; (iv) dịch vụ HST núi đá, hang động và công viên địa chất phục vụ mục đích kinh doanh du lịch, giải trí; (v) dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên phục vụ mục đích hấp thụ và lưu trữ các-bon. Nghị định 08/2022/NĐ-CP cũng quy định việc lập lập đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp tỉnh và cấp cơ sở. Nghị định này cũng quy định nội dung chính của Đề án chi trả DVHST tự nhiên cấp tỉnh và cấp cơ sở. Tuy nhiên, chưa có hướng dẫn kỹ thuật cụ thể chi tiết tới từng đối tượng tham gia chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên là các tổ chức, cá nhân cung ứng dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp tỉnh và cấp cơ sở.
Trong bối cảnh thực tiễn đó, việc xây dựng hướng dẫn kỹ thuật lập Đề án Chi trả Dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên là vô cùng cần thiết để triển khai thực hiện quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Theo đó, Viện Chiến lược và Chính sách tài nguyên và môi trường được Bộ Tài nguyên và Môi trường giao thực hiện nhiệm vụ “Xây dựng tài liệu kỹ thuật hướng dẫn lập Đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp tỉnh và cấp cơ sở” với mục tiêu xây dựng tài liệu kỹ thuật hướng dẫn lập đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp tỉnh và cấp cơ sở. Trong thời gian này, trong khuôn khổ dự án “Mạng lưới Dịch vụ Hệ sinh thái và Đa dạng sinh học Pha II” (BET-Net II), với sự hỗ trợ của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) Việt Nam, đơn vị tư vấn Viện Nghiên cứu Sinh thái và Môi trường rừng (RIFEE) phối hợp với Viện Chiến lược và Chính sách tài nguyên và môi trường đã xây dựng Dự thảo Hướng dẫn kỹ thuật lập đề án chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên cấp cơ sở cho hệ sinh thái biển và hệ sinh thái đất ngập nước tại Việt Nam.

Trung tâm TVĐTDVTN&MT