Giải thưởng Doanh nghiệp xuất khẩu xuất sắc được tổ chức nhằm tôn vinh những doanh nghiệp đạt thành tích cao trong hoạt động xuất khẩu sang các thị trường khu vực và quốc tế trong năm 2005, do Ủy ban Quốc gia về Hợp tác Kinh tế Quốc tế| phối hợp với 53 Thương vụ Việt Nam tại các nước, vùng lãnh thổ tổ chức xét chọn và trao tặng. Tiêu chí để xét chọn các doanh nghiệp đoạt giải năm nay là kim ngạch xuất khẩu hàng hoá năm 2005 đạt trên 500.000 USD, doanh nghiệp không bị khiếu kiện về kỹ thuật thương mại, thương phẩm, thực hiện đầy đủ các hợp đồng xuất khẩu.
Tại lễ trao giải ngày 26/8/2006 tại Khách sạn Melia, Hà Nội, trả lời cho câu hỏi Ông có lời khuyên gì cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam trước bối cảnh hội nhập WTO đang đến gần, Ông Lars Thunell, Phó chủ tịch điều hành Công ty tài chính quốc tế IFC cho biết: Để có được thành công trong xuất khẩu, doanh nghiệp Việt Nam cần tới 3 điều: (i) sản phẩm phải cạnh tranh, có chất lượng cao; (ii) có tiềm lực tài chính mạnh (iii) hiểu biết sâu sắc về các quốc gia xuất khẩu, tập quán kinh doanh của các bạn hàng xuất khẩu.
Trong số 686 hồ sơ doanh nghiệp được các Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại các nước, các khu vực gửi về đề cử, Ban Tổ chức đã lựa chọn 115 doanh nghiệp xuất sắc để trao giải. Do đặc thù xuất khẩu của từng ngành hàng, mặt hàng, thị trường xuất khẩu, giải thưởng năm nay cũng dành ưu tiên trao cho một số doanh nghiệp có giải pháp xuất khẩu mang tính đột phá, hoặc mặt hàng xuất khẩu độc đáo, có triển vọng, được thị trường quốc tế đánh giá cao trong năm 2005, hay doanh nghiệp có sản phẩm xuất khẩu sử dụng 100% nguyên liệu sản xuất trong nước. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam có mặt tại giải này, với doanh thu xuất khẩu đạt mức cao và chiếm lĩnh được các thị trường khó tính.
Giải Doanh nghiệp xuất khẩu xuất sắc nhất được trao cho 21 doanh nghiệp, trong đó có sự góp mặt của nhiều doanh nghiệp nông sản, lương thực thực phẩm như: Tổng Công ty Chè Việt Nam với doanh thu xuất khẩu năm 2005 đạt 6,5 triệu USD, Tổng Công ty rau quả Việt Nam đạt doanh thu xuất khẩu năm 205 là 7,1 triệu USD, được Cơ quan thương vụ Việt Nam ở Nga và Ucraina đánh giá cao, Công ty cổ phần nông sản thực phẩm Lâm Đồng với doanh thu xuất khẩu đạt 4,5 triệu USD năm 2005, Công ty Chế biến xuất nhập khẩu nông sản thực phẩm Đồng Nai với doanh thu xuất khẩu đạt trên 5 triệu USD năm 2005 với các thị trường xuất khẩu Bắc Mỹ, EU, Nhật Bản, ASEAN.
Giải Doanh nghiệp có giải pháp thị trường xuất khẩu tốt nhất được trao cho 25 doanh nghiệp, trong đó có mặt nhiều thương hiệu dệt may như Đáp Cầu, Hữu Nghị, Thành Công, Chiến Thắng, Đồng Nai.., và các doanh nghiệp xuất khẩu giày dép như Công ty da giầy Hải Phòng, Công ty giầy Thuỵ Khê. Trong ngành nông nghiệp, đoạt giải doanh nghiệp có giải pháp thị trường xuất khẩu tốt nhất có Công ty Bibico với sản phẩm điều xuất khẩu sang thị trường Úc, EU. Các doanh nghiệp cung cấp vật tư đầu vào cho nông nghiệp đoạt giải này là Công ty phân bón Bình Điền, Công ty Phân bón hoá chất Cần Thơ.
Giải doanh nghiệp có sản phẩm xuất khẩu độc đáo được thị trường trong nước và quốc tế đánh giá cao được trao cho 20 doanh nghiệp như Công ty lâm đặc sản Quảng Nam, Công ty mây tre xuất khẩu Hà Nam, Tổng Công ty Bình Tiên, Công ty đầu tư xuất nhập khẩu Tây Nguyên... Đặc biệt, hai doanh nghiệp nông sản được nhận giải này có Công ty TNHH Thanh Long Hoàng Hậu, với doanh thu xuất khẩu đạt 2,3 triệu USD, được Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hồng Kông và Đài Loan đánh giá cao và Công ty Chè Phú Thọ, với doanh thu xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2006 đạt 1,2 triệu USD, được Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Pakistan đánh giá cao.
Giải doanh nghiệp có mặt hàng xuất khẩu có tính cạnh tranh cao được trao cho 27 doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp nông sản đã đạt được giải này như Công ty Chè Hà Thái (Thái Nguyên), Công ty xuất nhập khẩu Trung Nguyên với thị trường Pakistan, Công ty XNK nông sản Nghệ An, Công ty TNHH thực phẩm Đồng Tháp, với doanh thu xuất khẩu đạt 1,8 triệu USD được Cơ quan Thương vụ Việt Nam ở Úc đánh giá cao, Công ty cổ phần chế biến nông sản thực phẩm Ninh Bình...
Tại giải lần này, 12 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng góp mặt, với vai trò thúc đẩy hoạt động xuất khẩu sản phẩm Việt Nam sang thị trường thế giới.
Việc Việt Nam tổ chức giải thưởng này sẽ góp phần thúc đẩy mối quan hệ giữa cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu trong nước với các Cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, nâng cao uy tín của các doanh nghiệp, thúc đẩy sản phẩm Việt Nam và nông sản Việt Nam nói riêng tiếp cận với thị trường thế giới.