Đối thoại chính sách giữa doanh nghiệp và các cơ quan xây dựng chính sách là hoạt động phổ biếán và hiệu quả trên thế giới. Nhưng tại Việt Nam, hoạt động này vẫn còn mới mẻ và chưa thực sự được quan tâm đúng mức, nhất là tiếng nói của các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn còn ít được lắng nghe. Chúng tôi có cuộc trao đổi với TS Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (IPSARD) về vấn đề này.
 |
| TS Đặng Kim Sơn trả lời phỏng vấn sau Họp báo: ảnh KG |
- Thưa ông, nhìn một cách tổng thể nhất, ông có thể nói gì về các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn hiện nay?
- Có thể thấy 70% dân số Việt Nam sinh sống ở nông thôn, lực lượng nông dân đông nhưng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này lại rất ít, chỉ chiếm 30% số doanh nghiệp cả nước. Đây lại là nhữäng doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, tiềm lực tài chính yếu, công nghệ lạc hậu. Đó là một nghịch lý. Và nghịch lý ấy nói lên rằng môi trường kinh doanh ở nông thôn không thuận lợi, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp có mức độ rủi ro cao trong khi lợi nhuận thấp nên không thu hút được đông đảo lực lượng tham gia. Thực trạng đó đòi hỏi Nhà nước phải thông qua chính sách của mình để góp phần giảm rủi ro, tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp, để lượng doanh nghiệp đầu tư về nông thôn tương đương doanh nghiệp đầu tư vào đô thị. Vì các doanh nghiệp này đang yếu nhưng lại đóng vai trò khá quan trọng, làm đầu mối, chân rết thu thập khối lượng nông sản khổng lồ cho xuất khẩu, là lực lượng tạo ra công ăn việc làm cho đông đảo lao động nông thôn.
- Cụ thể về đối thoại chính sách, ông đánh giá như thế nào về tiếng nói của đối tượng doanh nghiệp này trong việc phản hồi các chính sách của Nhà nước?
- Sự phản hồi của các doanh nghiệp nông nghiệp nông thôn đối với các chính sách của Nhà nước trong điều kiện hiện nay là hoàn toàn không dễ dàng. Bởi vì các doanh nghiệp này không có điều kiện để tiếp cận với các kênh truyền thông. Mặt khác lại không có sự liên kết chặt chẽ, nếu cứ để tình trạng chia rẽ, nhỏ lẻ như thế thì đông đến mấy cũng vẫn là yếu. Do vậy, trước hết, doanh nghiệp phải tổ chức lại, gia nhập hiệp hội, tổ chức theo ngành hàng, địa bàn cộng đồng. Khi đó tiếng nói của họ mới dễ được lắng nghe và mới được hỗ trợ để đến được nơi cần đến.
- Thưa ông, IPSARD có những hỗ trợ như thế nào để tăng thêm khả năng đối thoại cho doanh nghiệp, nông thôn?
- Cụ thể, IPSARD và Tập đoàn Viễn thông Viettel đã ký hợp tác sẽ phát triển kênh thông tin cho doanh nghiệp nông thôn qua tổng đài thoại, tin nhắn và tổng đài 19008062, giúp doanh nghiệp tra cứu thông tin thị trường, kinh tế, tài chính, chính sách dưới hình thức bản tin có thể tải và đọc trực tiếp trên điện thoại di động, tư vấn kết nối mua-bán nông sản, máy móc thiết bị và vật tư nông nghiệp...
Trong lĩnh vực tư vấn luật và thương hiệu, IPSARD phối hợp với Công ty Tư vấn luật và Thương hiệu S&B (S&B Law) sẽ cung cấp các dịch vụ tư vấn về đầu tư nước ngoài, bất động sản, chứng khoán, giải quyết tranh chấp…
Trong lĩnh vực đào tạo, IPSARD và Cục Thương mại Điện tử, Bộ Công thương hợp tác tổ chức các chương trình đào tạo tập huấn cho các doanh nghiệp nông nghiệp nông thôn về ứng dụng thương mại điện tử: mua bán qua mạng, tiếp xúc với sàn giao dịch thương mại điện tử, xây dựng website…
Về phân tích dự báo thị trường, IPSARD và Trung tâm Thông tin và Công nghiệp, Bộ Công thương phối hợp chặt chẽ trong việc chia sẻ và trao đổi thông tin, cùng nghiên cứu và phân tích thị trường đối với từng ngành hàng, thị trường xuất khẩu để hỗ trợ thông tin cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nông sản của Việt Nam…
Những hoạt động hợp tác này sẽ là nền tảng để phát triển một mô hình liên kết đa chiều, trong đó những phản hồi, những vướng mắc của doanh nghiệp nông thôn sẽ dễ dàng đến được với các cơ quan chức năng và được tư vấn giải quyết kịp thời.
- Thời gian gần đây, chúng ta có một số chương trình kích cầu nông nghiệp nông thôn và hỗ trợ doanh nghiệp nông nghiệp, nông thôn. Nhưng thực tế, doanh nghiệp vẫn kêu ca là không sát thực tế và thiếu hợp lý. Theo ông, nguyên nhân là vì đâu?
- Theo tôi, nguyên nhân chính vẫn là thiếu hụt sự đối thoại chính sách, hoặc hiệu quả của hoạt động đối thoại chính sách chưa cao. Như nhiều nền kinh tế chậm phát triển khác, những yếu tố cản trở về cơ sở hạ tầng, về dịch vụ, trình độ dân trí, tổ chức thể chế ở nước ta còn hạn chế rất nhiều đến phản hồi của những người hưởng chính sách đối với những người ra chính sách. Đây là tình trạng chung. Chính sách chưa thấm được vào từng tế bào của xã hội. Tuy nhiên, để xây dựng được một kênh thông tin, phản biện hai chiều còn là một thách thức của người dân cũng như Nhà nước, nhưng đây là con đường tất yếu để nâng cao hiệu quả của các chính sách ban hành trong các lĩnh vực chứ không riêng gì lĩnh vực nông nghiệp nông thôn.
- Vậy, để hoạt động đối thoại chính sách thực sự đem lại hiệu quả cho doanh nghiệp, thì cần có những cơ chế gì?
- Kể từ bây giờ trở đi, nền nông nghiệp nước ta sẽ phải đối đầu với nhiều thách thức mới. Quá trình công nghiệp hóa- hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn, biến đổi khí hậu toàn cầu… đã bước sang một giai đoạn mới mà các chính sách cũ, giải pháp và sự hỗ trợ cũ không còn phát huy trong tương lai được nữa nên buộc phải có một loạt thay đổi mới. Và để những chính sách mới đi vào cuộc sống thì phải tạo ra kênh đối thoại hai chiều giữa cơ quan làm chính sách và đối tượng được hưởng chính sách. Nhà nước không chỉ ban hành chính sách mà phải lắng nghe, phải đưa doanh nghiệp, người dân vào quá trình cùng phối hợp xây dựng chính sách… Về phía doanh nghiệp thì không được ỷ lại, không được thụ động hưởng chính sách mà phải luôn coi mình là người trong cuộc, đóng góp xây dựng chính sách. Và ở giữa hai đầu cầu Nhà nước và doanh nghiệp là sự kết nối của các phương tiện thông tin truyền thông. Có như vậy đối thoại chính sách mới tạo ra những nhiều biến chuyển tích cực.
- Xin cảm ơn ông!
Theo Người đại biểu nhân dân (Đông Anh thực hiện)