Nông dân và nhà máy cùng lo
Ở huyện Mỹ Tú (Sóc Trăng), mục tiêu giữ ổn định 3.750ha đất trồng mía từ nay đến 2015 xem ra khó thực hiện vì ngoài việc bị ảnh hưởng bởi ngập úng thường xuyên, thu nhập từ cây mía kém hấp dẫn so với những loại cây trồng khác, đặc biệt là lúa. Ngay niên vụ 2012 - 2013, diện tích mía ở Mỹ Tú đã giảm gần 210ha. Vùng mía nguyên liệu Long Phú (Sóc Trăng) cũng giảm 200ha do nhiều người... đã chuyển sang trồng lúa!
 |
|
Nhiều nhà máy bước vào niên vụ mới với nỗi lo hàng tồn kho, giá đường thấp.
|
Ông Huỳnh Quốc Tỏn, Tổ trưởng Tổ hợp tác trồng mía ấp Văn Sáu (xã Đại Ân I, huyện Cù Lao Dung, tỉnh Sóc Trăng) cho rằng: "Nếu tính hết chi phí đốn mía, vận chuyển,1ha cần từ 100 - 110 triệu đồng. Thành thử nếu đạt năng suất 110 tấn/ha và bán được với giá 1.000 đồng/kg thì người trồng mía mới huề vốn".
Ông Huỳnh Ngọc Vân, Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng Sóc Trăng phân tích những nguyên nhân khiến cây mía ngày càng kém hấp dẫn nhà nông: "Cả tỉnh vẫn có tới một nửa diện tích mía chưa được bao tiêu sản phẩm. Mía thu hoạch rộ từ tháng 11 năm trước đến tháng 2 năm sau nên dễ gây nên tình trạng ứ đọng nguyên liệu, giảm chất lượng nếu không được tiêu thụ kịp thời. Phương thức hợp đồng thu mua chưa được cụ thể, rõ ràng đã dẫn đến tình trạng thiếu nguyên liệu đầu vụ, thừa nguyên liệu lúc thu hoạch rộ. Quan trọng là chi phí thu hoạch, vận chuyển đã chiếm khoảng 50% tổng chi phí".
Huyện Phụng Hiệp (Hậu Giang) là nơi bước vào niên vụ sản xuất mía đường sớm nhất ở ĐBSCL. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện, diện tích mía năm nay của huyện đạt 9.037ha, tăng 237ha so với niên vụ trước. Khảo sát mới nhất cho thấy, phần lớn diện tích mía phát triển tốt nhờ thời tiết thuận lợi, chăm sóc chu đáo, ứng dụng giống mới…, năng suất đạt từ 100-110 tấn/ha (cao hơn bình quân cả nước 30-40 tấn/ha). Ông Nguyễn Thế Tự, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Phụng Hiệp cho biết: "Rút kinh nghiệm mùa lũ năm ngoái hoành hành đồng mía, từ năm nay, vùng mía Phụng Hiệp được ngành chức năng đầu tư 153 tỉ đồng làm đê bao bảo vệ 5.000ha mía. Song, do nhiều nguyên nhân nên vụ này hệ thống đê bao vẫn chưa hoàn chỉnh. Theo dự báo của các ngành chuyên môn, năm nay lũ về sớm và có thể dao động ở mức báo động cấp 3, do đó khoảng 9.000ha với hơn 800.000 tấn mía nguyên liệu ở huyện Phụng Hiệp nằm trong diện phải thu hoạch chạy lũ. Tuy nhiên, vấn đề "nóng" lúc này mà hàng ngàn hộ trồng mía lo lắng là giá mía đầu vụ bao nhiêu, thời điểm nào các nhà máy mới chính thức mua mía".
Ông Nguyễn Văn Bền ở xã Hiệp Hưng (huyện Phụng Hiệp) băn khoăn: "Điều khiến nông dân mất ngủ là đầu vụ mía năm ngoái, giá dao động từ 1.100-1.150 đồng/kg, nhưng nay nghe nói các nhà máy chỉ mua với giá khoảng 900 đồng/kg. Với giá này, nông dân coi như không được gì sau gần 1 năm trồng mía".
Chưa thống nhất thời gian vào vụ
Bà Bùi Thị Quy, Chủ tịch tập đoàn Mía - Đường - Cồn Vạn Phát, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Mía đường cồn Long Mỹ Phát cho biết: "Đến thời điểm này, mọi công tác chuẩn bị cho vụ mới đã sẵn sàng. Theo kế hoạch, ngày 10/8, công ty chính thức vào vụ, dự kiến trong 20 ngày cuối của tháng 8 sẽ ép 40.000 tấn mía và sang tháng 9 ép thêm 90.000 tấn mía, nhằm giảm áp lực mía chạy lũ cho nông dân Phụng Hiệp".
Song, ông Nguyễn Thanh San, Giám đốc Nhà máy đường NIVL (Long An) cho rằng: "Vào vụ tháng 8 là quá sớm và phải mua mía còn non thì rất uổng phí. Việc này cần phải cân nhắc thật kỹ, tránh đổ vỡ kế hoạch chung của toàn vùng. Vì vậy, tốt nhất là đầu tháng 9 mới vào vụ". Ủng hộ việc này, ông Cổ Trí Dũng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Mía đường Sóc Trăng phân tích: "Hiện tại, các nhà máy còn tồn trên 250.000 tấn đường của vụ trước, trong khi còn 70.000 tấn đường nhập khẩu vào cuối tháng 7 theo cam kết của WTO, nâng tổng lượng đường lên hơn 320.000 tấn. Giá đường đang xuống mức thấp, chỉ còn 16.300-16.500 đồng/kg nhưng bán rất chậm. Vì vậy, phải 3 tháng nữa chưa chắc giải quyết hết lượng đường tồn kho. Trong khi đó, các vùng mía sớm ở Hậu Giang và Sóc Trăng còn non, chỉ mới 6-7 chữ đường trở lại. Nếu vào vụ sớm trong điều kiện mía non, giá đường thấp, lượng tồn kho dư thừa… sẽ rất bất lợi".
Theo ông Nguyễn Hải, Tổng thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam, mới đây Bộ Nông nghiệp và PTNT chỉ đạo các nhà máy không được chạy mía non, mà phải đạt 9 chữ đường trở lên mới ép, nhằm tránh mất chữ đường, năng suất, sản lượng… gây thiệt hại cho cả nông dân và nhà máy. Ngoài ra, nếu vào vụ sớm khi mía còn non thì không chỉ huyện Phụng Hiệp mà các vùng khác cũng có nguy cơ đốn mía non tràn lan.
Ông Nguyễn Thanh Sơn, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Mía đường Bến Tre cho rằng: Cái được lớn nhất thời gian qua là năng suất mía tăng lên từ 70-80 tấn/ha, gần bằng với Thái Lan; tuy nhiên chữ đường trong mía chỉ đạt 9-10 chữ, thấp hơn Thái Lan. Để ngành mía đường đi lên, nhất thiết phải mạnh dạn đổi mới. Các địa phương sớm quy hoạch lại diện tích hợp lý trên cơ sở khuyến khích sản xuất lớn. Doanh nghiệp xóa bỏ cách làm cũ theo kiểu "mua đứt - bán đoạn", mà có trách nhiệm cùng ngành nông nghiệp đầu tư xây dựng và bao tiêu vùng nguyên liệu. Tính toán mức giá sàn hợp lý, đảm bảo cho nông dân lợi nhuận từ 40% trở lên".
|
Theo Hiệp hội Mía đường Việt Nam, cả nước hiện có 42 nhà máy đường, với năng lực sản xuất khoảng 135.000 tấn mía/ngày, nếu chạy hết công suất có thể đạt 2 triệu tấn đường/năm, dư sức phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong nước. Tại ĐBSCL, diện tích mía năm nay khoảng 52.000ha, sản lượng ước đạt 3,9 triệu tấn.
|
Do nhiều ý kiến khác nhau về việc vào vụ tháng 8 hay tháng 9, ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam đề nghị nên chờ Sở Nông nghiệp và PTNT Hậu Giang lấy mẫu mía rồi mới quyết định chính thức ngày nào vào vụ. Quan điểm của Hiệp hội là không để mía vùng lũ ở Phụng Hiệp bị lũ chụp. Vấn đề là phải khảo sát lại khi chất lượng mía đảm bảo mới vào vụ, giá mua mía cho nông dân phải từ 1.000 đồng/kg trở lên, đảm bảo có lời. Hiệp hội đề nghị các nhà máy đường cần hợp tác chặt với nhau về thời gian sản xuất, giá mua mía nguyên liệu, giá bán đường… trên tinh thần đảm bảo lợi nhuận cho dân trồng mía, cho nhà máy đường và quyền lợi người tiêu dùng.
Theo Kinh tế nông thôn