Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu tại hội nghị
Bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên khai thác, sử dụng nước
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy phát biểu
Báo cáo một số vấn đề lớn trong việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, tại Phiên họp lần thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn trong việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) và giao Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường chủ trì, phối hợp với cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh sửa dự thảo Luật.
Theo đó, về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng Luật Tài nguyên nước sửa đổi theo 04 nhóm chính sách lớn, đảm bảo quản lý toàn diện về nước từ bảo vệ, phát triển, điều hòa, phân phối, đến khai thác, sử dụng và phòng chống tác hại do nước gây ra.
Để tránh chồng chéo, kế thừa Luật Tài nguyên nước hiện hành, dự thảo Luật chỉ quy định những vấn đề chung nhất về khai thác, sử dụng nước ở giác độ bảo đảm nguồn nước. Còn việc khai thác, sử dụng nước trong từng lĩnh vực, phạm vi cụ thể sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành.
Bên cạnh đó, nước khoáng, nước nóng thiên nhiên có tính chất lý, hóa đặc biệt, có giá trị kinh tế cao hơn nước thông thường nên cần có yêu cầu quản lý nghiêm ngặt, chặt chẽ như một loại tài nguyên, khoáng sản có giá trị kinh tế cao; hiện loại nước này đang được quản lý ổn định theo pháp luật về khoáng sản. Do đó, không bổ sung 02 loại nước này trong phạm vi điều chỉnh của Luật để tránh xáo trộn. Đây cũng là phương án Chính phủ trình Quốc hội.
Về bảo vệ tài nguyên nước và phục hồi nguồn nước, có ý kiến đề nghị bên cạnh quản lý tiền kiểm qua công cụ cấp phép, cần tăng cường hậu kiểm bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để phù hợp với đối tượng quản lý “động và mềm”; bổ sung một điều quy định mang tính nguyên tắc về bảo vệ nguồn nước mặt. Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã bổ sung quy định nội dung quản lý theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Đồng thời, bổ sung riêng một Điều 22 quy định về bảo vệ nguồn nước mặt.
Về điều hòa, phân phối tài nguyên nước, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về căn cứ, nguyên tắc, giải pháp điều hòa, phân phối tài nguyên nước thông qua biện pháp công trình, giải pháp phi công trình; bổ sung quy định dự báo khí tượng, thủy văn, xu thế diễn biến theo các thời kỳ trong năm nhằm chủ động kịch bản điều hòa, phân phối, bảo đảm hài hòa lợi ích của các bên khai thác, sử dụng nước; bổ sung trách nhiệm các bộ, UBND tỉnh trên lưu vực sông trong điều hòa, phân phối tài nguyên nước.
Về khai thác, sử dụng tài nguyên nước, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, để tránh chồng chéo trong quản lý nước sinh hoạt, Luật Tài nguyên nước chỉ quy định một số nguyên tắc về yêu cầu quản lý và đảm bảo chất lượng, số lượng nguồn nước cấp cho sinh hoạt tại Điều 27 và Điều 44 dự thảo Luật. Còn các nội dung cụ thể về khai thác nước cho sinh hoạt sẽ được điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện theo pháp luật chuyên ngành về cấp thoát nước.
Có ý kiến cho rằng việc cấp nước cho sinh hoạt cần quy định sát thực tiễn, ngoài những nhà máy nước tập trung thì vẫn phải kết hợp với những trạm cấp nước quy mô nhỏ để đảm bảo phù hợp điều kiện ở nông thôn; tách hai chủ thể khai thác và sử dụng tài nguyên nước để có quy định quản lý phù hợp.
Tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã được bổ sung quy định việc cấp nước sinh hoạt ở cả hai quy mô cấp nước tập trung kết hợp với phân tán tại khoản 3 Điều 44 và tách riêng nội dung quy định về khai thác và sử dụng tài nguyên nước, thể hiện như tại mục 2, Chương IV của dự thảo Luật.
Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cũng đã tiếp thu, giải trình ý kiến của các ĐBQH liên quan đến sử dụng nước tuần hoàn, tái sử dụng nước; Công cụ kinh tế, chính sách và nguồn lực cho tài nguyên nước (Chương VI); Về trách nhiệm quản lý nhà nước về tài nguyên nước và Về tổ chức lưu vực sông.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) phát biểu
Cần tăng cường bảo vệ nguồn nước ngầm và nước mặt
Đóng góp ý kiến về dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn ĐBQH TP.Hà Nội đồng thuận với cơ quan thẩm tra về dự án Luật.
Cho ý kiến về Điều 22, đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng cần bảo vệ nguồn nước ngầm để bảo vệ an ninh nguồn nước. Ngoài ra, việc bảo vệ, chống cạn kiệt nguồn nước mặt cũng cần được quan tâm hơn, đồng thời cũng cần chú ý đến công tác bảo vệ an toàn hồ đập, tăng khả năng chịu tải của hồ đập nhằm đảm bảo an toàn cho Nhân dân ở vùng lũ…
Đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, ở Điều 22 nên chia làm 2 phần. Một là, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước, chống ô nhiễm nguồn nước. Hai là, phòng, chống suy thoái, cạn kiệt chủ động, tích cực lưu giữ nguồn nước mặt như xây hồ đập, tích trữ nước mưa…
Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật cần sửa đổi khoản 2 của dự thảo Luật theo hướng đảm bảo lưu thông dòng chảy, làm rõ việc tăng khả năng chịu tải của nguồn nước. Mặt khác, cần nhấn mạnh giá trị và việc đảm bảo hồ đập trong việc trữ nước, làm thủy điện, phòng chống lũ lụt, xả lũ; xây dựng nhiều vị trí tháo nước, xả lũ phân tán ở nhiều phía, nhiều vùng, nhiều tỉnh…
Cân nhắc quy định giao UBND tỉnh xây dựng quy chế vận hành hồ chứa bậc thang trên sông suối.
Góp ý quy định về hành lang bảo vệ nguồn nước, đại biểu Trần Đình Gia - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh đề nghị xem xét bổ sung quy định trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong bảo vệ lợi ích của tổ chức, cá nhân trong trường hợp không vi phạm các điều cấm được nêu trong dự thảo luật.
Góp ý về dòng chảy tối thiểu quy định tại Điều 24, đại biểu đề nghị xem xét bổ sung quy định đối với các dự án, công trình hồ đập được sửa chữa, nâng cấp, xây mới; còn đối với các hồ đập đang khai thác sử dụng không có công trình để xả dòng chảy, khi công trình được nâng cấp sửa chữa cần bổ sung công trình để đảm bảo dòng chảy tối thiểu.
Về quy định vận hành hồ chứa, liên hồ chứa tại Điều 38, khoản 7, đại biểu đề nghị cân nhắc quy định giao Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức xây dựng quy chế phối hợp vận hành giữa các đập, hồ chứa bậc thang trên sông suối. Bởi thực tế điều kiện, nhân lực, nguồn lực quản lý về tài nguyên nước tại địa phương hiện nay còn thiếu và yếu chưa đảm bảo để thực hiện nội dung này.
Về đăng ký cấp phép khai thác tài nguyên nước tại Điều 53, đại biểu đề nghị không quy định cấp phép khai thác sử dụng tài nguyên nước đối với các hồ chứa thủy lợi trong trường hợp cung cấp sản phẩm dịch vụ công ích thủy lợi bao gồm tưới cho cây trồng và cấp nước cho sản xuất muối, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi, nhằm hạn chế lãng phí ngân sách nhà nước trong việc thực hiện cấp phép khai thác sử dụng tài nguyên nước.
Đại biểu cũng đề nghị quy định rõ thời điểm lấy ý kiến cộng đồng dân cư và tổ chức cá nhân liên quan khai thác, sử dụng tài nguyên nước, trong đó nêu rõ thời điểm lấy ý kiến cộng đồng dân cư trong giai đoạn lập dự án đầu tư hay trong giai đoạn cấp phép…
Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang) phát biểu
Cần chấm dứt hẳn việc chuyển nguồn nước giữa các lưu vực sông
Góp ý về dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), đại biểu Trần Văn Lâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang đánh giá dự án Luật này được tiếp thu, chỉnh sửa khá chất lượng và bày tỏ đồng tình với việc tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật này của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường.
Đề cập về Điều 38 quy định việc chuyển nguồn nước giữa các lưu vực sông, đại biểu Trần Văn Lâm, đây là vấn đề quan trọng liên quan đến an toàn hệ sinh thái, tôn trọng tự nhiên và bảo vệ sinh thái tự nhiên.
Đại biểu cho rằng, nếu như chúng ta tiếp tục cho phép chuyển nguồn nước dù có kiểm soát thì ít nhiều vẫn ảnh hưởng đến hệ sinh thái trong lưu vực sông. Do đó, đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị cần cấm hẳn việc chuyển nguồn nước giữa các lưu vực sông và có thể đưa nội dung này vào Luật, đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu.
Về nguồn sinh thủy và giữ nước, đại biểu Trần Văn Lâm đồng tình với ý kiến của đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, cần tăng hệ số an toàn các hồ đập để trữ nước. Tuy nhiên đại biểu Trần Văn Lâm nhận thấy, đây là giải pháp kỹ thuật hoàn toàn khả thi, tuy nhiên chỉ là giải pháp ngọn vẫn cần tiếp tục làm nhưng cần giải pháp gốc là tăng khả năng trữ nước của thảm thực vật trên lưu vực. Do vậy, vấn đề ở đây là cần tăng khả năng sinh thủy của các lưu vực sông để cấp nước cho các hồ đập tự nhiên hoặc hồ nhân tạo để bảo vệ năng lực và hiệu quả hoạt động của các công trình hồ đập.
Không mở rộng phạm vi điều chỉnh luật với nước nóng, nước khoáng thiên nhiên
Tham gia ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn đánh giá cao cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo đã tích cực triển khai công việc, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, phối hợp tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm chuyên sâu để lắng nghe ý kiến các chuyên gia, nhà nghiên cứu về các vấn đề có nhiều ý kiến khác nhau trong dự thảo luật.
Cho ý kiến về phạm vi điều chỉnh của luật, đại biểu cho biết, đây là vấn đề đang có nhiều luồng ý kiến khác nhau, tập trung vào việc có nên đưa nước nóng, nước khoáng thiên nhiên vào phạm vi điều chỉnh của luật. Đại biểu nêu quan điểm, không nên mở rộng phạm vi điều chỉnh luật Tài nguyên nước với nước nóng, nước khoáng thiên nhiên. Về bản chất, nước nóng, nước khoáng thiên nhiên là khoáng sản, có nguồn gốc hình thành từ hoạt động nội sinh trong lòng đất, có thành phần khoáng chất và tính chất hóa học, lý học, độ tinh khiết nguyên thủy ổn định theo thời gian.
Vì tính chất tự nhiên của hai nguồn nước này, đại biểu cho rằng, trên thế giới và cả ở Việt Nam hiện nay, đây được coi là khoáng sản và đang được quản lý, khai thác, vận hành có hiệu quả trong việc phục vụ phát triển y học cũng như kinh tế - xã hội. Vì xác định đây là khoáng sản, nên hiện nay nước nóng, nước khoáng thiên nhiên đang được điều chỉnh bởi Luật Khoáng sản, đang được quản lý, bảo vệ, khai thác theo quy trình chặt chẽ như đối với các khoáng sản khác. Ngay ở khâu thăm dò cũng phải có giấy phép thăm dò, trong quá trình thăm dò phải thiết lập vành đai bảo vệ, khi khai thác, các chủ thể phải đáp ứng nhiều nhóm điều kiện, tiêu chí cụ thể như ưu tiên sử dụng nguồn lao động tại chỗ ở địa phương, có trách nhiệm, nghĩa vụ phải phối hợp, hỗ trợ địa phương xây dựng các công trình phúc lợi…
Ngoài ra, nếu đưa nước nóng, nước khoáng thiên nhiên vào phạm vi điều chỉnh của Luật Tài nguyên nước, áp dụng cơ chế quản lý của Luật Tài nguyên nước thì sẽ không phù hợp về bản chất, đồng thời cũng gây nguy cơ gây thất thoát nguồn tài nguyên có giá trị kinh tế cao này.
Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) phát biểu
Giám sát chất lượng nguồn nước tại các cơ sở cấp nước sạch, cấp nước sinh hoạt tập trung
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà bày tỏ đồng tình với báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi).
Góp ý vào nội dung cụ thể, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị Ban soạn thảo cần bổ sung, làm rõ khái niệm phát triển nguồn nước, phát triển tài nguyên nước, về nước lợ… để đảm bảo tính khả thi.
Về phát triển khoa học, công nghệ trong quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, phòng chống khắc phục tác hại do nước gây ra, đại biểu Nguyễn Thu Hà đề nghị bổ sung quy định về nghiên cứu giải pháp công nghệ xử lý nước biển thành nước ngọt để tạo lập tiềm năng tài nguyên mới về nguồn nước cũng như đảm bảo an ninh nguồn nước trong tương lai. Về chức năng nguồn nước, đại biểu đề nghị bổ sung chức năng cấp nước cho hoạt động kinh doanh dịch vụ.
Tại Điều 44 về Khai thác tài nguyên nước cho sinh hoạt, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà đề nghị xem xét, bổ sung việc thực hiện giám sát tự động liên tục chất lượng nguồn nước khai thác và kết nối truyền dữ liệu về hệ thống giám sát khai thác sử dụng tài nguyên nước theo quy định của Bộ Tài nguyên và Môi trường đối với cơ sở cấp nước sạch, cấp nước sinh hoạt tập trung.
Cần bổ sung quy định về thời hạn cấp giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước
Phát biểu ý kiến về dự án Luật Tài nguyên nước tại hội nghị, đại biểu Quốc hội Nguyễn Tuấn Anh - Đoàn ĐBQH tỉnh Long An bày tỏ nhất trí với các nội dung trong Báo cáo của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường; đồng thời bày tỏ quan tâm đến nội dung quy định về việc cấp giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước trong dự thảo Luật…
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho biết, Điều 54 của dự thảo Luật đang quy định giấy phép khai thác tài nguyên nước gồm: giấy phép khai thác nước mặt; giấy phép khai thác nước dưới đất; giấy phép khai thác nước biển. Tuy nhiên, trong dự thảo Luật lại chưa hề có quy định nào về thời hạn của các loại giấy phép này. Do vậy, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung quy định về thời hạn giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước.
Đại biểu tỉnh Long An nêu rõ, thực tế việc cấp các loại giấy phép trong các lĩnh vực đều có thời hạn và gia hạn theo Luật định. Do vậy, việc bổ sung quy định thời hạn giấy phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước là phù hợp, tránh tạo ra sự thiếu đồng bộ và tạo thành cơ chế xin - cho.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cảm ơn các ý kiến tâm huyết, sâu sắc của đại biểu Quốc hội và khẳng định sẽ tiếp thu, giải trình đầy đủ hoàn thiện dự án luật.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy khẳng định, quan điểm tiếp thu là bám sát các quan điểm chỉ đạo, thể chế hóa của Đảng, Nhà nước theo hướng tài nguyên nước là tài sản công.
Tài nguyên nước thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước quản lý; bám sát các quy định của Luật Tài nguyên nước năm 2012; cập nhật, sửa đổi các quy định cho phù hợp; tiếp cận các xu hướng của quốc tế, có tính đến đặc thù của Việt Nam.
Việc tiếp thu, hoàn thiện luật cũng hướng tới mục tiêu bảo đảm an ninh nguồn nước quốc gia; làm rõ trách nhiệm quản lý của các bộ, ngành, địa phương; tăng cường chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên nước; chuyển đổi các công cụ hành chính sang công cụ kinh tế.
Về các nội dung cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy khẳng định các ý kiến góp ý toàn diện, thống nhất với nhiều nội dung về phạm vi điều chỉnh, trong đó không điều chỉnh đối với nước nóng và nước khoáng thiên nhiên.
Ngoài ra, các ý kiến đóng góp nhiều vấn đề về quy định chung, điều tra cơ bản về tài nguyên nước, bảo vệ tài nguyên nước, điều hòa phân phối, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, hợp tác quốc tế về tài nguyên nước… Các vấn đề này sẽ được tiếp thu, hoàn thiện, bổ sung.
Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, cố gắng của cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo, các cơ quan hữu quan đã phối hợp chặt chẽ, thường xuyên, hiệu quả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện dự thảo luật, xin ý kiến các cấp, các ngành, tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện dự thảo luật trình Hội nghị.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, các đại biểu nhất trí với nhiều nội dung đã được tiếp thu, chỉnh lý, đồng thời đóng góp thêm nhiều ý kiến để hoàn thiện dự án luật, cụ thể về phạm vi điều chỉnh của luật, tính tương thích, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, việc phân bổ tài nguyên nước, đăng ký cấp phép khai thác, sử dụng tài nguyên nước, tái sử dụng nước, bảo tồn tài nguyên nước…
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Tổng Thư ký Quốc hội có báo cáo tổng hợp đầy đủ ý kiến của các đại biểu để gửi các cơ quan chuyên môn nghiên cứu tiếp thu trên cơ sở sự tham gia của các đoàn ĐBQH, các cơ quan chức năng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp, chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo nghiêm túc tiếp thu ý kiến thảo luận, tiếp tục hoàn chỉnh dự thảo luật theo đúng quy định, trình Quốc hội thảo luận, xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 6.
Theo Quochoi.vn