Từ ngày 1/4/2024, Điều 190 và Điều 248 của Luật Đất đai có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 4 năm 2024. Đó là các quy định về hoạt động lấn biến và việc chuyển mục đích sử dụng đất rừng. Điều 190 Luật Đất đai 2024, Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng vốn, kỹ thuật, công nghệ thực hiện các hoạt động lấn biển; có chính sách hỗ trợ, ưu đãi cho nhà đầu tư thực hiện hoạt động lấn biển theo quy định của pháp luật. Trong đó, các hoạt động lấn biển phải tuân thủ 5 nguyên tắc sau đây: Bảo đảm quốc phòng, an ninh, chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán, lợi ích quốc gia trên biển; phù hợp với quy định của luật khác có liên quan và các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên; Dựa trên cơ sở đánh giá đầy đủ về kinh tế, xã hội, môi trường, bảo đảm phát triển bền vững, đa dạng sinh học, các yếu tố tự nhiên, tác động của thiên tai, biến đổi khí hậu và nước biển dâng; Phù hợp với quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch đô thị; Khai thác, sử dụng hiệu quả tài nguyên biển; bảo đảm hài hòa lợi ích của tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động lấn biển và tổ chức, cá nhân khác có liên quan; bảo đảm quyền tiếp cận với biển của người dân, cộng đồng; Hoạt động lấn biển phải được lập thành dự án đầu tư hoặc hạng mục của dự án đầu tư theo quy định của pháp luật.

Đó là thông điệp hưởng ứng Ngày động thực vật hoang dã thế giới và Năm phục hồi đa dạng sinh học quốc gia 2024 vừa được phát đi từ tỉnh Quảng Bình. Ngày 13/4, tại thành phố Đồng Hới, Ban quản lý Rừng bền vững và bảo tồn đa dạng sinh học (VFBC) tỉnh Quảng Bình phối hợp với Tổ chức Fauna & Flora và các cơ quan liên quan tổ chức lễ phát động chiến dịch truyền thông hưởng ứng Ngày động thực vật hoang dã thế giới và Năm phục hồi đa dạng sinh học quốc gia 2024. Với thông điệp “Con người có cặp – thú rừng có đôi”, “Không ăn thịt thú rừng - góp thiện cho đời”, sự kiện nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng và các bên liên quan về bảo tồn động thực vật hoang dã nói chung và giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm động vật hoang dã nói riêng. Sự kiện cũng nhằm hưởng ứng Ngày động, thực vật hoang dã thế giới và Năm phục hồi đa dạng sinh học quốc gia 2024. Đồng thời, tăng cường sự tham gia của các cấp chính quyền và các ban ngành địa phương, kêu gọi thanh niên, người dân, cộng đồng cùng hành động để giảm cầu tiêu thụ, chung tay bảo tồn động, thực vật hoang dã.

Sự kiện nhằm nâng cao ý thức của người dân ở TP. Huế về giảm thiểu rác thải nhựa và tích cực phân loại rác tại nguồn, góp phần tuyên truyền và thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường, giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa gây ra. Ngày 14/4, tại Trung tâm Thông tin Môi trường (46 Trần Phú, TP. Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế), Dự án “Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam” với sự tài trợ của WWF-Nauy (thông qua Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam, WWF-Việt Nam và được tiếp nhận bởi UBND TP. Huế) phối hợp với Công ty CP Môi trường và Công trình Đô thị Huế (HEPCO) và Hội Sinh viên Đại học Huế tổ chức sự kiện “Reduce Plastic Day - Ngày hội giảm nhựa”. Sự kiện quy tụ gần 200 người tham gia, bao gồm sinh viên tại các trường đại học ở Huế, cán bộ công nhân viên chức và người dân của hai phường Vĩnh Ninh và Phước Vĩnh (TP. Huế).

Ngày 17/4/2024, tại Hà Nội, Báo Điện tử VOV (Đài Tiếng nói Việt Nam) tổ chức “Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam: Đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh”, với mong muốn Diễn đàn là nơi trao đổi, chia sẻ, lắng nghe giữa cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp, địa phương, các chuyên gia, nhà nghiên cứu để tiếp tục cụ thể hóa các hành động về chính sách cũng như các giải pháp hỗ trợ, thúc đẩy chuyển đổi xanh nền kinh tế của Việt Nam. Tham dự Diễn đàn có Ông Đỗ Tiến Sỹ, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, đại biểu Quốc hội Tạ Thị Yên - Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu thuộc Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cùng đại diện các Bộ, ngành ở Trung ương và các chuyên gia, nhà khoa học và diện lãnh đạo các tập đoàn, doanh nghiệp. Đại diện Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Viện trưởng Nguyễn Đình Thọ cũng đã tham dự và đóng góp ý kiến tại Diễn đàn. Qua Diễn đàn, có thể thấy bên cạnh chủ trương, chính sách của Nhà nước, thì các doanh nghiệp cũng cần phải thấy rõ được bối cảnh, thách thức cũng như cơ hội trong phát triển xanh để tự xác định, dự liệu chiến lược, kế hoạch, chương trình, dự án của chính doanh nghiệp mình để nắm bắt được cơ hội, vượt qua được những khó khăn, thách thức trong quá trình chuyển đổi xanh, có những đóng góp thiết thực vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Ngày 22/4/2024, tại Trụ sở Viện, Viện trưởng Nguyễn Đình Thọ cùng một số cán bộ thuộc Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE) đã có buổi tiếp đoàn cán bộ Chương trình Chuyển đổi bền vững, thích ứng khí hậu và đại dương (COAST) của Vương Quốc Anh. Phía COAST gồm có đại diện Đại sứ quán Anh tại Hà Nội, Quỹ Hành tinh Xanh, Khối thịnh vượng chung và Phát triển. Chương trình này là một Hợp phần của Quỹ Hành tinh xanh, giá trị 500 triệu bảng Anh. Quỹ Hành tinh Xanh (BPF) trị giá 500 triệu bảng Anh của Vương quốc Anh được thành lập vào năm 2021 để hỗ trợ các nước đang phát triển bảo vệ môi trường biển và giảm nghèo. BPF là một danh mục các chương trình song phương và đa phương hoạt động trên toàn cầu. Danh mục đầu tư của BPF tập trung vào bảy lĩnh vực: i) hỗ trợ các nước đang phát triển thiết lập và quản lý các khu bảo tồn biển (MPA), ii) tăng cường quản lý nghề cá quy mô lớn, iii) giải quyết nạn đánh bắt cá bất hợp pháp, không được kiểm soát và không báo cáo, iv) tăng cường đầu tư vào bảo vệ và khôi phục môi trường sống ven biển và biển, v) hỗ trợ năng suất và khả năng phục hồi khí hậu của nghề cá thủ công, vi) mở rộng quy mô nuôi trồng thủy sản bền vững và vii) giải quyết ô nhiễm biển.

Những năm gần đây, thương mại điện tử (TMĐT) của Việt Nam tăng trưởng nhanh dẫn tới việc sử dụng ngày càng lớn bao bì và vật liệu nhựa, gây tác động tiêu cực đến môi trường. Chính vì vậy, cần có giải pháp đẩy mạnh kinh tế tuần hoàn, giảm mức độ sử dụng, tăng tỷ lệ thu gom, tái sử dụng, tái chế bao bì, vật liệu nhựa, góp phần phát triển TMĐT bền vững. Theo báo cáo chất thải nhựa bao bì từ TMĐT tại Việt Nam, quy mô thị trường bán lẻ hàng hóa trực tuyến năm 2023 của Việt Nam ước tính khoảng 17,3 tỷ USD với tổng số gói, kiện hàng hoá là 1,84 tỷ USD. Đồng thời, quy mô của dịch vụ gọi đồ ăn công nghệ ước đạt trên 1,4 tỷ USD. Ước tính năm 2023, TMĐT ở Việt Nam sử dụng 332 nghìn tấn bao bì, trong đó khối lượng bao bì nhựa các loại là 171 nghìn tấn. Như vậy, quy mô sử dụng bao bì với thành phần vật liệu, dụng cụ nhựa trong đóng gói rất cao. Với tốc độ tăng trưởng trên 25% mỗi năm thì đến năm 2030, lượng rác thải nhựa từ TMĐT sẽ lên tới 800 nghìn tấn.

Trong khuôn khổ Dự án “Lồng ghép chống chịu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường để phát triển các đô thị xanh loại II” (gọi tắt là Dự án Thành phố Xanh, ngày 25/4/2024, tại trụ sở Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Ban quản lý dự án (QLDA) tổ chức họp Kỹ thuật tham vấn kết quả Kiểm kê KNK cho 3 thành phố Huế, Hà Giang, Vĩnh Yên. Mục tiêu của Dự án nhằm tăng cường năng lực thể chế bảo vệ môi trường và chống chịu biến đổi khí hậu phục vụ phát triển xanh các đô thị này. Dự án được tài trợ bởi Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) và Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB). Tham dự cuộc họp Ban Lãnh đạo quản lý Dự án, các thành viên nhóm chuyên gia. Cuộc họp do Phó Viện trưởng, Phó Giám đốc Dự án Nguyễn Trung Thắng chủ trì.

Nhóm các nhà khoa học từ Đại học Quốc gia Hà Nội, Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã hợp tác nghiên cứu ứng dụng học máy dựa trên mô hình lai để dự báo tiềm năng nước ngầm vùng Bắc Trung Bộ nhằm góp phần quan trọng trong công tác quản lý, sử dụng và bảo vệ hiệu quả nguồn tài nguyên quý giá này. Nguồn nước ngầm (nước dưới đất) vô cùng quý giá, có tác dụng lớn trong việc cung cấp nước cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của người dân. Tuy nhiên, trước sức ép về tăng trưởng kinh tế, dân số tăng nhanh, ô nhiễm môi trường… khiến nguồn nước đang dần bị suy giảm và cạn kiệt. Theo kết quả nghiên cứu của Hội Địa chất thủy văn Việt Nam cho thấy, mỗi năm mực nước ngầm của Đồng bằng sông Cửu Long tụt giảm 40cm, kéo theo lún sụt mặt đất, tạo điều kiện cho nước biển dâng cao, mặn nhập sâu. Nếu như trước đây, giếng khoan cần độ sâu khoảng 100m là có thể khai thác được nguồn nước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt thì nay phải khoan sâu gấp đôi.

Rác thải điện tử khó tái chế, xử lý với chi phí cao nên việc xử lý ở Việt Nam vẫn chưa thực sự hiệu quả. Tham khảo kinh nghiệm của các quốc gia có thể là bài học hữu ích cho cơ quan quản lý môi trường Việt Nam trong xử lý loại chất thải này. Theo nghiên cứu mới nhất của TS. Nguyễn Thuý Quỳnh – Khoa Kinh tế Quốc tế, Đại học Ngoại Thương và cộng sự về “Thực trạng hoạt động quản lý rác thải điện tử ở một số quốc gia và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam” cho thấy, rác thải điện tử vẫn còn là một khái niệm khá mới mẻ tại các nước Đông Nam Á. Đây là những thiết bị điện tử đã qua sử dụng và sắp hết thời gian sử dụng, bị loại bỏ hoặc đưa vào tái chế, bao gồm các loại thiết bị bất kỳ, được sản xuất, kinh doanh với mạch điện hay các cấu phần điện tử với nguồn điện hay pin. Trong rác thải điện tử có chứa rất nhiều kim loại nặng, hầu hết các thiết bị điện tử đều chứa các nguyên tố độc hại cao như: Chì, thuỷ ngân, các chất chống cháy,… Sau khi bị hỏng hoặc không được sử dụng và bị thải bỏ ra môi trường, các chất độc hại trong rác thải điện tử sẽ thấm vào lòng đất, đặc biệt là những tháng mùa hè khi nhiệt độ tăng cao.

Tin từ Văn phòng Bộ Công Thương, cơ quan này vừa có văn bản gửi Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Nghị định về cơ chế mua bán điện trực tiếp (cơ chế DPPA). Triển khai nhiệm vụ tại Nghị quyết số 103/2023/QH15 ngày 9/11/2023 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 và các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, căn cứ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, ngày 9/4/2024, Bộ Công Thương đã ký quyết định thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập Nghị định quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện lớn (cơ chế DPPA). Theo báo cáo của Cục Điều tiết Điện lực, tính đến ngày 25/4, Ban soạn thảo, Tổ biên tập nhận được văn bản góp ý của 30 đơn vị. Trên cơ sở ý kiến góp ý, Ban soạn thảo, Tổ biên tập đã nghiên cứu tiếp thu giải trình Dự thảo 2 Nghị định quy định cơ chế DPPA theo hướng rút gọn, hoàn thiện hồ sơ thẩm định (Tờ trình Chính phủ về Dự thảo Nghị định; Dự thảo 3 Nghị định quy định cơ chế DPPA; Báo cáo Chính phủ đánh giá tác động của chính sách; Bảng tổng hợp tổng hợp các góp ý, đề xuất sửa đổi, bổ sung và giải trình của Bộ Công Thương) gửi Bộ Tư pháp, đồng thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Thực hiện Quyết định của Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ TN&MT, ngày 3/5/2024, tại Hà Nội, trong không khí hào hùng của toàn Đảng, toàn dân kỷ niệm 49 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024) và 138 năm ngày Quốc tế lao động (1/5/1886 - 1/5/2024), Chi bộ Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường long trọng tổ chức Lễ kết nạp đảng viên mới cho hai quần chúng ưu tú Nguyễn Anh Tuấn và Lê Nam. Tại buổi Lễ, thay mặt Chi bộ, đồng chí Mai Thanh Dung, Bí thư Chi bộ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường đã trao Quyết định kết nạp Đảng cho hai đồng chí Nguyễn Anh Tuấn (Phòng Khoa học và Hợp tác quốc tế) và Lê Nam (Ban Biến đổi khí hậu và các vấn đề toàn cầu) sau một thời gian phấn đấu, rèn luyện đã được vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam. Dưới cờ Tổ quốc, cờ Đảng và chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, hai đảng viên mới đã tuyên thệ, gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các đồng chí đảng viên đi trước đã luôn quan tâm, dìu dắt những lớp đảng viên kế cận và xin hứa sẽ nỗ lực không ngừng để hoàn thành nhiệm vụ của người đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Chỉ thị số 13 /CT-TTg ngày 2/5/2024 về tăng cường công tác quản lý tín chỉ các-bon nhằm thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định. Chỉ thị khẳng định, việc trao đổi, mua bán tín chỉ các-bon và kết quả giảm phát thải khí nhà kính cần bảo đảm thực hiện mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính quốc gia, hài hòa giữa lợi ích của nhà nước và người dân, doanh nghiệp và các đối tác tham gia. Thực hiện cam kết về giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), Việt Nam đã cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), cụ thể hóa các cam kết quốc tế về giảm phát thải. Triển khai thực hiện NDC là trách nhiệm của các quốc gia để thực hiện Công ước khung của Liên hợp quốc và Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, trong đó có mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính trong các lĩnh vực năng lượng, nông nghiệp, sử dụng đất và lâm nghiệp, quản lý chất thải, các quá trình công nghiệp. Để bảo đảm thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính đến năm 2030 theo NDC và đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, việc xây dựng và thực hiện kế hoạch giảm phát thải khí nhà kính của các lĩnh vực; phát triển thị trường các-bon và các cơ chế quản lý tín chỉ các-bon là rất cấp thiết.