Ông Mai Thanh Dung - Phó Viện trưởng ISPONRE phát biểu khai mạc
Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường là đơn vị nghiên cứu khoa học thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường - có chức năng nghiên cứu các chính sách kinh tế - xã hội liên quan đến tài nguyên và môi trường; đề xuất xây dựng chiến lược, thể chế, chính sách, quy hoạch tổng thể về quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; thực hiện nhiệm vụ đào tạo và các hoạt động sự nghiệp khác theo quy định của pháp luật. Viện là cơ quan đầu mối đóng góp xây dựng và hoàn thiện nhiều văn bản và chủ trương chính sách lớn của Đảng và Chính phủ trong lĩnh vực môi trường, đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường nhiều nội dung quan trọng trong Luật Bảo vệ môi trường như quy định về công cụ kinh tế hoàn. Đặc biệt, Viện được Bộ Tài nguyên và Môi trường giao chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan thực hiện nhiệm vụ xây dựng dự thảo và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn theo yêu cầu tại Nghị định số 08/2022/NĐ-CP.
Trong bối cảnh lượng chất thải điện tử ngày càng gia tăng, gây áp lực lớn đối với môi trường và tài nguyên, các thiết bị điện tử khi hết vòng đời sử dụng đã trở thành một trong những nguồn thải nguy hại nhất đối với môi trường, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Tuy nhiên, các chất liệu trong rác thải điện tử nếu được tái chế hợp lý sẽ mang lại nguồn nguyên liệu quý giá và giảm thiểu áp lực khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên.
Tuy nhiên, kinh tế tuần hoàn mang lại một hướng đi mới, bền vững hơn. Đó là việc tạo ra các vòng tuần hoàn trong sản xuất, nơi mà tài nguyên được sử dụng một cách hiệu quả, chất thải được tái chế và quay trở lại chuỗi cung ứng. Với mô hình này, không chỉ tài nguyên thiên nhiên được bảo tồn, mà chúng ta còn có cơ hội giảm thiểu tối đa lượng khí thải, bảo vệ môi trường, đồng thời cải thiện hiệu quả kinh tế.
Nhận thức rõ bối cảnh trong và ngoài nước, vai trò và ý nghĩa của KTTH, Việt Nam đã ban hành những chủ trương, chính sách và quy định pháp luật để thúc đẩy xây dựng, phát triển KTTH. Đặc biệt, Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, ban hành kèm theo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 – 2030 đã khẳng định “khuyến khích phát triển mô hình KTTH để sử dụng tổng hợp và hiệu quả đầu ra của quá trình sản xuất”. Nhiều Nghị quyết của Đảng về năng lượng, nông nghiệp, nông thôn và nông dân, kinh tế tập thể, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đô thị hóa, phát triển các vùng, địa phương đặc thù … đã cụ thể hóa việc phát triển KTTH.
Luật Bảo vệ môi trường cũng đã giao trách nhiệm cho các Bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cộng đồng doanh nghiệp trong việc thực hiện KTTH. Nghị định 08/2022/NĐ-CP cũng đã có hướng dẫn chi tiết về tiêu chí, biện pháp, trách nhiệm và lộ trình, các cơ chế khuyến khích thực hiện KTTH. Kinh tế tuần hoàn được lồng ghép vào nhiều nội dung như: phân loại chất thải tại nguồn, thu phí chất thải dựa trên khối lượng; tái chế, tái sử dụng chất thải; trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất; các công cụ, chính sách kinh tế như thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường; phát triển công nghiệp môi trường, dịch vụ môi trường...
Hội thảo không chỉ nhằm giải quyết những thách thức cấp bách mà còn khẳng định vai trò quan trọng của tái chế chất thải điện tử trong việc xây dựng nền kinh tế tuần hoàn. Việc thúc đẩy tái chế chất thải điện tử không chỉ giúp hạn chế ô nhiễm môi trường mà còn mở ra cơ hội tận dụng các nguyên liệu quý như kim loại và nhựa kỹ thuật cao, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện. Hội thảo đã tạo ra diễn đàn để chia sẻ những ý tưởng sáng tạo và đề xuất các giải pháp khả thi, cùng những đề xuất phù hợp và hiệu quả cho sự hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản trong lĩnh vực môi trường nói chung cũng như về xử lý chất thải, tái chế chất thải điện tử nói riêng. Những trao đổi và ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp và đại biểu tham dự đã cung cấp nhiều thông tin quý giá về tình hình thực tế, công nghệ tiên tiến và các mô hình tái chế thành công. Điều này khẳng định sự cần thiết của việc hợp tác liên ngành, xây dựng chính sách đồng bộ và khuyến khích các sáng kiến nhằm nâng cao ý thức cộng đồng trong hoạt động thu gom và tái chế chất thải điện tử.
Trung tâm TVĐT&DVTNMT