AGROINFO - Trong 2 ngày 22-23/6, đoàn công tác của Bộ NN- PTNT do Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng dẫn đầu đã về Bạc Liêu, Sóc Trăng khảo sát tình hình làm muối, đời sống diêm dân và đặc biệt là đẩy nhanh việc tiêu thụ hàng trăm ngàn tấn muối đang tồn đọng ở ĐBSCL.

Sản lượng 266.092 tấn, chỉ bán được 9.492 tấn

Về Bạc Liêu, đi trên những cánh đồng muối trắng ngày nào nay mưa tràn bờ nước ngập mênh mông. Muối của diêm dân không kho chứa phải làm trại lợp lá trữ tạm trên những bờ đất cao. Muối xuống giá, gặp ai cũng than rát ruột. Ông Nguyễn Văn Ba, diêm dân ấp Danh Điền, xã Điền Hải, huyện Đông Hải (Bạc Liêu) là xã viên HXT muối Điền Hải nói: “Giá muối rẻ quá. Nhà nước có cách nào nâng hạt muối đen lên 700-800 đ/kg, muối trắng 1.000-1.200đ/kg thì diêm dân đỡ cực”. Trong khi đó, ông Ba Nghị (Lê Thanh Nghị), cùng là diêm dân ấp Danh Điền làm 10ha muối bằng phương pháp mới trải bạt hiệu quả cao, hạt muối làm ra đẹp như tranh vẽ mà vẫn không có người đến khuân đi cho.

Diêm dân sắp được giải cứu

Hiện nay Bạc Liêu có diện tích đất làm muối lớn nhất so với các tỉnh ĐBSCL với 3.487 ha, sản lượng đạt 266.092 tấn. Do năm nay nắng hạn kéo dài tới 7 tháng 12 ngày không mưa nên năng suất, sản lượng muối đều tăng gấp nhiều lần so với mấy năm trước. Có thể khẳng định đây là năm muối Bạc Liêu trúng mùa lớn nhất từ trước tới nay. Trong đó muối trắng 36.719 tấn, phần nhiều là muối đen tiêu thụ rất chậm. Sản lượng mấy trăm ngàn tấn nhưng từ đầu năm đến nay, muối Bạc Liêu chỉ bán được 9.492 tấn.

Cận kề Bạc Liêu, tỉnh Sóc Trăng có vùng muối Vĩnh Châu 217ha, tuy giảm 100ha nhưng do trúng mùa lớn, sản lượng đạt 12.421 tấn, cao gấp 2 lần năm 2009. Sở NN- PTNT Sóc Trăng cho biết riêng Vĩnh Châu còn tồn 9.000 tấn muối, diêm dân chủ yếu bán qua thương lái. Muối ứ đọng lẽ tất nhiên giá muối khó tăng lên. Loại muối đen giá 250 – 350 đồng/kg, muối trắng 400 – 700 đồng/kg. Tình trạng này làm cho 1.750 hộ dân ở hai huyện làm muối Đông Hải và Hòa Bình của Bạc Liêu sống chủ yếu trông vào hạt muối càng thêm khốn khó. Vừa qua, tỉnh Bạc Liêu đã hỗ trợ khẩn hơn 1 tỉ đồng giúp 343 hộ diêm dân và một HTX để bảo quản 22.188 tấn muối tránh hư hao trong tháng mưa dầm.

Xây kho trữ muối lớn nhất ĐBSCL

Sau khi khảo sát vùng muối khu vực ĐBSCL, kể từ hôm qua (23/6), TCty Lương thực Miền Bắc phối hợp với Cty CP Muối Bạc Liêu bắt đầu mở kho thu mua muối trực tiếp cho diêm dân và các HTX muối ở Bạc Liêu. Về giá cả thu mua muối đã được TCty niêm yết rõ ràng cho diêm dân biết. Ông Phạm Thanh Bằng, Phó TGĐ TCty LTMB là DN nhận nhiệm vụ tạm trữ muối theo chỉ đạo của Chính phủ cho rằng: “Trong số các tỉnh dư thừa muối, Bạc Liêu hiện còn tồn đọng nhiều nhất. TCty bắt tay thu mua ngay 20.000 - 25.000 tấn cho diêm dân và các HTX làm muối Bạc Liêu. Tiếp theo nếu xét khả năng các DN hoặc HTX địa phương có năng lực sẽ liên kết tổ chức thu mua đạt mức dự trữ cho khu vực này là 30.000- 40.000 tấn”.

Một vấn đề lớn trong chuyến khảo sát nghề muối của Bộ NN- PTNT tại ĐBSCL lần này là phải có giải pháp căn cơ lâu dài cho diêm nghiệp. Để đảm bảo an ninh lương thực cần có kho dự trữ lúa gạo thì hạt muối cũng cần được đối xử tương ứng. Nhiều người còn đặt vấn đề phải đảm bảo cho diêm dân có lãi 30% như người trồng lúa. Bên cạnh đó điều cần kíp nhất là ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật mới vào làm muối. Bởi qua ứng dụng kỹ thuật đã cho năng suất cao, hiệu quả thấy rõ, ngặt vì dân thiếu vốn nên không thể triển khai rộng. Theo các địa phương mỗi suất đầu tư làm muối trải bạt cần tới 42 triệu đồng/ha, ngân sách tỉnh hạn hẹp nên kiến nghị Chính phủ, Bộ NN- PTNT hỗ trợ.

Ông Bằng cho biết thêm cuối năm nay TCty Lương thực Miền Bắc sẽ xúc tiến triển khai dự án đầu tư 34 tỉ đồng xây kho trữ muối 16.000 tấn tại Bạc Liêu. Đây sẽ là kho trữ muối lớn nhất phục vụ các tỉnh làm muối trong vùng. Về lâu dài TCty LTMB khuyến cáo diêm dân nhanh chóng chuyển hướng SX sang phương pháp trải bạt để muối trắng hơn, dễ bán.

Bộ- tỉnh bắt tay

Ông Võ Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu tâm tư: “Bạc Liêu có thế mạnh tôm cá, lúa và muối. Nhưng riêng hạt muối thiệt thòi nhất. Muối Bạc Liêu đã xuất được sang Nhật, tuy số lượng còn ít nhưng chứng tỏ chất lượng hạt muối không đến nỗi nào. Diêm dân làm muối quá nghèo, trúng mùa mà vị muối vẫn…đắng. Bạc Liêu đề nghị Trung ương sớm có chính sách đầu tư ổn định vùng muối, hỗ trợ vốn vay và tập huấn kỹ thuật để nâng cao năng suất, giảm giá thành, nâng qui mô chế biến muối tinh. Mặt khác để ổn định vùng làm muối cần định ra giá sàn mua muối, đảm bảo cho người làm muối có lãi 30% như SX lúa”.

Ở Sóc Trăng vùng muối theo qui hoạch chỉ hơn 1.400ha, nhưng thực tế mấy năm qua có chưa tới 400ha. Tuy nhiên do vùng này có hơn 40% bà con Khmer trong tổng số 5.000 nhân khẩu sinh sống bao đời nay nhờ nghề muối. Do vậy cần duy trì vùng muối này thông qua các chính sách khuyếm diêm, tiếp tục thực hiện các dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp đồng muối đã được Bộ NN- PTNT phê duyệt trước đây. Đó là hỗ trợ đồng bào làm muối kết hợp xây dựng nông thôn mới- ông Trần Thành Nghiệp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng đề nghị.

Thứ trưởng Bộ NN- PTNT Hồ Xuân Hùng nhận định: “Năm nay thời tiết tốt khiến sản lượng muối tăng đột biến. Muối Bạc Liêu, Sóc Trăng đều trúng mùa, sản lượng tăng gấp 6 lần năm 2009. Năng suất từ 12,6 tấn/ha năm ngoái năm nay tăng lên 76 tấn/ha. TCty LTMB cần tổ chức thu mua muối ngay để giảm bất lợi cho dân. Về lâu dài Chính phủ cho phép Bộ NN- PTNT nâng thời gian dự trữ quốc gia lên gấp đôi. Các tỉnh cần rà soát qui hoạch lại vùng muối, từ đó xây dựng đề án hỗ trợ diêm dân. Bạc Liêu sẽ là vùng muối công nghiệp. Sóc Trăng cần bàn ngay với ngân hàng tháo gỡ khó khăn về vốn vay cho diêm dân, chuyển sang SX muối ứng dụng kỹ thuật mới. Vì chỉ cần 400ha làm muối trải bạt năng suất đạt hơn 100 tấn/ha. Năng suất cao sẽ giúp sống diêm dân khá hơn”.