Luật bảo hiểm xã hội liên quan mật thiết với hạnh phúc yên lành của 1 tỉ 300 triệu người dân Trung Quốc ngày 23 bước vào trình tự lập pháp. Dự thảo luật pháp đã xác lập khung pháp luật cơ bản của chế độ bảo hiểm xã hội Trung Quốc, đã làm rõ phạm vi che phủ, điều kiện hưởng thụ bảo hiểm xã hội cùng giám sát quản lý Quỹ bảo hiểm xã hội, một số thiết kế chế độ cụ thể còn để lại không gian cho cải cách sau này. "khiến công dân cùng hưởng thành quả phát triển" là một trong những mục đích lập pháp quan trọng nhất của chính phủ Trung Quốc.
Theo đà tốc độ cao tuổi hoá dân số Trung Quốc tăng nhanh, cùng đa dạng hoá hình thức việc làm và trình độ đô thị hoá không ngừng nâng cao, chế độ bảo hiểm xã hội Trung Quốc cần hoàn thiện thêm một bước. Tại Đại hội Đảng 17 vào hai tháng trước, nhà lãnh đạo tối cao Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã trình bày hướng phát triển chế độ bảo hiểm xã hội Trung Quốc:
"Tăng nhanh xây dựng hệ thống bảo đảm xã hội che phủ thành thị và nông thôn. Thúc đẩy cải cách chế độ bảo hiểm dưỡng lão cơ bản của các doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị sự nghiệp, tìm tòi xây dựng chế độ bảo hiểm dưỡng lão nông thôn. Thúc đẩy toàn diện xây dựng chế độ bảo hiểm y tế cơ bản công nhân viên thành thị, bảo hiểm y tế cơ bản cư dân thành thị, chế độ y tế hợp tác nông thôn kiểu mới."
Chính phủ Trung Quốc định tính chế độ bảo hiểm xã hội là "chế độ trụ cột quan trọng hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa, tạo dựng xã hội hài hoà xã hội chủ nghĩa và xây dựng toàn diện xã hội khá giả" Theo dự thảo "Luật bảo hiểm xã hội" điều 63, chương 8, bảo hiểm xã hội Trung Quốc chia làm năm loại gồm bảo hiểm dưỡng lão cơ bản, bảo hiểm y tế cơ bản, bảo hiểm tai nạn lao động, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm sinh đẻ. Nhà nước sẽ lấy đó bảo đảm công dân giành được sự giúp đỡ vật chất cần thiết trong tình hình tuổi cao, mắc bệnh, tai nạn lao động, thất nghiệp và sinh đẻ. Dự thảo này khi đưa ra thẩm xét tại Uỷ ban Thường vụ Quốc hội Trung Quốc ngày 23, Bộ trưởng Lao động và Bảo đảm xã hội Trung Quốc Điền Thành Bình nói:
"Dự thảo đã xác định khung pháp luật cơ bản chế độ bảo hiểm xã hội của Trung Quốc, trọng điểm đã quy phạm các nội dung như nguyên tắc bảo hiểm xã hội, phạm vi che phủ của các loại bảo hiểm, dự án đãi ngộ và điều kiện hưởng thụ bảo hiểm xã hội, cơ cấu làm bảo hiểm xã hội, giám sát Quỹ bảo hiểm xã hội v.v, thể hiện phương châm che phủ rộng, bảo đảm cơ bản, nhiều cấp độ và bền vững."
Thực ra, Trung Quốc từ lâu đã ấn định một loạt chính sách bảo hiểm xã hội, Điều lệ bảo hiểm thất nghiệp, Điều lệ bảo hiểm tai nạn lao động do Quốc vụ viện ban bố đã thực thi nhiều năm. Thống kê cho thấy, hiện nay, số người tham gia bảo hiểm của bốn loại bảo hiểm dưỡng lão, y tế, tai nạn lao động và thất nghiệp lần lượt đều đã vượt quá 100 triệu người, số người tham gia bảo hiểm sinh đẻ cũng đạt 70 triệu người. Bởi vậy, có bình luận cho rằng, sự từ không đến có của Luật bảo hiểm xã hội, thực ra là quá trình chế độ bảo hiểm xã hội Trung Quốc từ biện pháp chính sách nâng đến tầm cao pháp luật, từ hình thành đến kiện toàn.
Dự thảo lấy xây dựng hệ thống bảo đảm xã hội che phủ thành thị và nông thôn làm mục tiêu, mở rộng phạm vi che phủ bảo hiểm xã hội, đã làm rõ quyền lợi và nghĩa vụ của nhà nước, đơn vị dùng người và người lao động về mặt bảo hiểm xã hội. Theo dự thảo, Trung Quốc sẽ từng bước đưa cư dân nông thôn vào hệ thống bảo hiểm xã hội, công nhân ngoại tỉnh cũng sẽ tham gia bảo hiểm xã hội theo luật.
Dự thảo còn quy định rõ, Quỹ bảo hiểm xã hội mở dự toán theo cấp độ; các loại Quỹ bảo hiểm xã hội lần lượt mở tài khoản theo các loại bảo hiểm, hạch toán theo tài khoản, không được dùng lẫn của nhau. Đối với những đơn vị không nộp tiền bảo hiểm xã hội, dự thảo quy định, cơ quan trưng thu có thể trực tiếp khấu trừ tiền bảo hiểm xã hội từ trong tài khoản ngân hàng của họ.
Dự thảo quy định khá nghiêm khắc đối với vấn đề giám sát quản lý Quỹ bảo hiểm xã hội, không những đã tăng cường tính minh bạch của công tác quản lý, mà còn đã tăng cường sự giám sát của xã hội.
Khung pháp luật cơ bản chế độ bảo hiểm xã hội của Trung Quốc sẽ được thành lập theo Luật bảo hiểm xã hội. Còn việc thiết lập kiện toàn hệ thống bảo hiểm xã hội thích ứng với trình độ phát triển kinh tế, được coi là nhu cầu tất yếu phát triển cân đối kinh tế xã hội và bảo đảm quan trọng ổn định xã hội, đất nước ổn định lâu dài. Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo từng nói về mục đích lập pháp của luật này như sau:
"Phải để toàn thể nhân dân cùng hưởng thành quả cải cách phát triển." .