Nghị quyết 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương được ban hành ngày 03/6/2013 tại Hội nghị lần thứ 7 khóa XI, đã đề ra những quyết sách lớn của Đảng trong ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH), quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường (BVMT) ở nước ta. Nghị quyết đã đề ra 05 quan điểm; các mục tiêu (tổng quát và cụ thể) đến 2020 và 2050; 04 nhóm nhiệm vụ (gồm các nhiệm vụ chung; các nhiệm vụ thể về ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên, BVMT) và 05 nhóm giải pháp.
Từ khi Nghị quyết ra đời đến nay, bối cảnh thế giới và trong nước đã có những thay đổi. Dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Đại dịch Covid-19 chưa thể sớm kết thúc, ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến hầu hết các ngành, lĩnh vực, làm sâu sắc thêm quan điểm cần phải phát triển hài hòa với thiên nhiên, bảo đảm cân bằng sinh thái. Trong 10 năm tới, chuyển đổi số và bảo vệ môi trường sẽ được các quốc gia đặt ưu tiên hàng đầu; các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng công nghệ thông tin phát triển mạnh, tác động tích cực đến BVMT. Các nước châu Âu đã đặt kinh tế tuần hoàn lên ưu tiên số một để hướng tới một nền kinh tế không rác thải vào năm 2050. Nhân loại bước vào thập niên thứ 3 của thế kỷ 21 với các hành động theo Chương trình nghị sự 2030 vì sự PTBV để đạt 17 mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Thỏa thuận Pari đã có hiệu lực nhằm hướng tới các hành động mạnh mẽ hơn về ứng phó với BĐKH trên toàn thế giới . Chương trình môi trường Liên hợp quốc (UNEP) khuyến nghị các quốc gia cần có những chuyển đổi (transformative change) trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh để có thể đạt được các SDGs về môi trường . Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tuyên bố lấy giai đoạn 2021-2030 là Thập kỷ về phục hồi hệ sinh thái. Đặc biệt, tại COP 26 vào tháng 11/2021, nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã cam kết thực hiện lộ trình cắt giảm phát thải khí nhà kính đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào giữa thế kỷ, chuyển đổi sang năng lượng sạch, hạn chế phát triển điện than.
Sau 09 năm triển khai thực hiện Nghị quyết, nhiều kết quả trong các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đã đạt được. Nhận thức trong hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân về chủ động phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường được nâng lên. Tổ chức bộ máy, hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách từng bước được hoàn thiện. Năng lực phòng, chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu được nâng lên một bước. Tài nguyên thiên nhiên được quản lý chặt chẽ hơn, sử dụng tiết kiệm và hiệu quả hơn. Công tác bảo vệ môi trường được chú trọng, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, bước đầu hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm.
Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được vẫn còn những hạn chế, yếu kém. Nhiều mục tiêu Nghị quyết đề ra đến năm 2020 dự báo không đạt được. Biến đổi khí hậu diễn biến nhanh hơn dự báo, gây hậu quả ngày càng lớn. Khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai chưa đáp ứng yêu cầu, nền kinh tế dễ bị tổn thương và chịu thiệt hại lớn khi có thiên tai xảy ra. Quản lý tài nguyên thiên nhiên còn nhiều yếu kém, sử dụng chưa hiệu quả, nhất là tài nguyên đất đai, tài nguyên nước; một số loại tài nguyên bị lạm dụng, khai thác quá mức dẫn đến suy thoái, cạn kiệt. Ô nhiễm môi trường vẫn tiếp tục gia tăng, nhất là tại các khu đô thị, thành phố lớn, ảnh hưởng lớn tới đời sống, sinh hoạt của người dân, trở thành vấn đề bức xúc của xã hội.
Nhiệm vụ điều tra, đánh giá 10 năm thực hiện Nghị quyết thực hiện trong 2 năm từ năm 2023-2024 tại Bộ TN&MT, các Bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nhiệm vụ tập trung đánh giá các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp được đề ra trong Nghị quyết 24/NQ-TW, theo đó, gồm 3 lĩnh vực: ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên và BVMT. Các loại tài nguyên trong Nghị quyết gồm: đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, rừng và tài nguyên biển (tập trung vào nguồn lợi thủy sản). Ngoài ra, nhiệm vụ cũng sẽ đánh giá việc thực hiện các chương trình, dự án, đề án ban hành tại Nghị quyết 08/NQ-CP, các nhiệm vụ mới, cấp bách đề ra tại Kết luận số 56-KL/TW và Nghị quyết số 06/NQ-CP.
Trung tâm Tư vấn, Đào tạo và Dịch vụ tài nguyên và môi trường