Người dân ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở nước ta vẫn còn nghèo, cuộc sống còn nhiều khó khăn. Làm thế nào để cải thiện và nâng cao đời sống người dân ở những vùng này, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử đã trao đổi, làm rõ những vấn đề mà người dân còn băn khoăn, liên quan đến chính sách hỗ trợ về đất ở, đất sản xuất, vay vốn sản xuất...

* Không để tình trạng người dân không có đất sản xuất 

Về tiêu chuẩn được vay vốn sản xuất của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử cho rằng: Đời sống đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao còn rất nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo vẫn ở mức cao. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do đồng bào thiếu nguồn lực và kinh phí để tổ chức sản xuất, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống người dân. 

Hộ đồng bào dân tộc thiểu số muốn được vay vốn phát triển sản xuất, trước hết phải nằm trong danh sách bình xét là hộ nghèo tại nơi cư trú; phải có hộ khẩu thường trú ở địa bàn đặc biệt khó khăn; có nhu cầu vay vốn và có phương án tổ chức sản xuất để sử dụng hiệu quả đồng vốn của Nhà nước… Hiện nay, Ngân hàng Chính sách Xã hội ở các địa phương có hướng dẫn rất chi tiết về trình tự, thủ tục, tiêu chuẩn được vay vốn tổ chức sản xuất, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống cho người dân. 

Trước ý kiến cho rằng, đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi đang bị thu hẹp phạm vi sinh tồn và thiếu đất sản xuất, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử cho biết, vừa qua, sau khi nghe báo cáo về tình hình rà soát các chính sách đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, về công tác giám sát đối với việc thực hiện các chính sách này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, cơ quan liên quan, trực tiếp là Ủy ban Dân tộc, cần xây dựng nhiều chính sách cụ thể, thiết thực, quan tâm nhiều hơn nữa đến đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là bố trí đủ đất sản xuất, đất ở, nước sinh hoạt cho đồng bào, nhất là những hộ nghèo, không để tình trạng người dân thiếu đất, không có kế sinh nhai. Các địa phương bố trí đất để người dân chuyển đổi ngành nghề, làm sao có thu nhập, đảm bảo an sinh xã hội. Các địa phương quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, hạn chế tình trạng di cư ngoài kế hoạch… Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với Ủy ban Dân tộc sắp xếp, bố trí lại đất đai của các nông lâm trường, chuyển giao quỹ đất trồng rừng không hiệu quả cho chính quyền địa phương. Từ đó, chính quyền địa phương bố trí, sắp xếp lại đất đai cho đồng bào, không để tình trạng người dân không có đất sản xuất. Đây là chủ trương đúng cần phải giải quyết ngay, giải quyết sớm. 

* Không lãng phí, thất thoát ở dự án điện mặt trời 

Trước băn khoăn của người dân, liệu có lãng phí hay không ở dự án điện mặt trời do Phần Lan tài trợ vốn ODA lên đến hàng tỷ đồng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử cho biết: Năm 2001, Phần Lan có tài trợ cho Việt Nam tổng giá trị 5,3 triệu Euro để thực hiện dự án điện mặt trời, lắp hệ điện đến 70 xã, thuộc 17 huyện của 8 tỉnh. Tuy nhiên, Chính phủ Phần Lan tài trợ hoàn toàn bằng thiết bị là vật tư và hệ điện, không tài trợ bằng tiền. Tuy nhiên, dự án này chỉ kéo điện đến trụ sở UBND xã, cung cấp điện cho trụ sở Ủy ban, các đơn vị hành chính của xã, không phục vụ điện thắp sáng cho người dân. 

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử thừa nhận, việc triển khai dự án điện mặt trời do Phần Lan tài trợ một thời gian bị ngừng trệ do một số địa bàn không có đường ô tô. Rất nhiều xã nằm trên đỉnh núi, nên việc thuê nhà thầu thi công gặp rất nhiều khó khăn. Sau đó, Thủ tướng Chính phủ cho phép Ủy ban Dân tộc tiếp tục nghiên cứu, triển khai nguồn lực tài trợ này. Ủy ban Dân tộc đã thành lập Ban quản lý dự án và làm việc với các cơ quan chuyên ngành về điện mặt trời; đến thời điểm này dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng. 

Sau khi có ý kiến người dân về tình trạng lãng phí của dự án, Ủy ban Dân tộc đã thanh tra toàn diện dự án này. Kết quả thanh tra chính thức cho thấy: Việc thất thoát vật tư, tham nhũng, lãng phí trong quá trình thực hiện hoàn toàn không có, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử khẳng định. 

* Đảm bảo an toàn cho đồng bào vùng cao trong mùa mưa lũ 

Liên quan đến vấn đề di dân ra khỏi vùng xung yếu nguy hiểm khi mùa mưa bão sắp đến, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Giàng Seo Phử cho rằng, đây là vấn đề lớn đòi hỏi sự quan tâm chung của các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương. 

Bày tỏ quan ngại trước diễn biến phức tạp của mùa mưa lũ năm nay, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết, sẽ trao đổi, thống nhất và chỉ đạo các địa phương tiếp tục thông tin đến đồng bào ở ven sông, ven suối, vùng cao về những địa điểm có nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét, để chủ động phòng tránh. Cấp ủy, chính quyền các địa phương, nhất là các tỉnh miền núi phía Bắc chỉ đạo các sở, ngành, đơn vị liên quan kịp thời khảo sát những vùng có nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét, chủ động phòng tránh. Các địa phương chuẩn bị các nguồn lực để ứng cứu khi xảy ra sự cố, kịp thời cứu hộ, cứu nạn. Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc kêu gọi các tổ chức, cá nhân, các cơ quan hữu quan từ Trung ương đến cơ sở cùng chung sức để đảm bảo an toàn tối đa cho đồng bào trong mùa mưa lũ…/.