ĐỐI THOẠI CHÍNH SÁCH

Đánh giá tiềm năng kinh tế và tác động xã hội của việc trồng và chế biến cây cao su tại Tây Bắc

Ngày đăng: 30 | 03 | 2009

Đánh giá tiềm năng kinh tế và tác động xã hội của việc trồng và chế biến cây cao su tại Tây Bắc là một trong 5 ưu tiên nghiên cứu năm 2009 của dự án này. Cây cao su có ý nghĩa to lớn đối với việc góp phần xoá đói giảm nghèo, là mặt hàng nông sản có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam.

BỐI CẢNH

Nhằm hỗ trợ công cuộc xoá đói giảm nghèo ở khu vực nông thôn vùng cao Việt Nam, Chính phủ Đan Mạch đã tài trợ cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và 5 tỉnh Điện Biên, Lào Cai, Lai Châu, Đắc Lắc và Đắc Nông dự án ”Hỗ trợ chương trình phát triển nông nghiệp và nông thôn (ARD SPS) giai đoạn 2007-2012”. Mục tiêu phát triển của dự án là giảm đói nghèo ở vùng nông thôn, đặc biệt là giữa các dân tộc thiểu số, thông qua phát triển nông nghiệp và nông thôn bền vững, đặt trọng tâm vào các khu vực miền núi. Mục tiêu ngắn hạn là "Phúc lợi của các hộ gia đình nông thôn miền núi tăng trưởng bền vững nhờ cải thiện công tác quản lý nguồn lực, hoạt động sản xuất và marketing trong nông nghiệp, chú trọng tới nông dân nghèo miền núi, đặc biệt là phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số”. Dự án gồm 2 hợp phần là Hợp phần Trung ương do Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn thực hiện và Hợp phần tỉnh do 5 tỉnh dự án thực hiện. Hợp phần Trung ương gồm 2 tiểu hợp phần. Tiểu hợp phần 1 “Xây dựng chính sách và chiến lược” do Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn thực hiện và Tiểu hợp phần 2 ”Các phương pháp tiếp cận mới cho sinh kế vùng cao” do Vụ Khoa học, Công nghệ & Môi trường thực hiện.

Hiện nay, các nghiên cứu kinh tế chính sách cho NN và PTNT miền núi còn rất hạn chế, tản mạn và không theo chương trình dài hạn. Điều này hạn chế hiệu quả, tính khả thi của các đề xuất chính sách cho khu vực này. Chính vì vậy, dự án đã dành ngân sách riêng cho các nghiên cứu về chính sách và kinh tế xã hội cho khu vực và sẽ thành lập một Nhóm các cơ quan nghiên cứu tham gia trực tiếp vào quá trình thực hiện các nghiên cứu chính sách nông nghiệp nông thôn vùng cao của Tiểu hợp phần 1.

Đánh giá tiềm năng kinh tế và tác động xã hội của việc trồng và chế biến cây cao su tại Tây Bắc là một trong 5 ưu tiên nghiên cứu năm 2009 của dự án này. Cây cao su có ý nghĩa to lớn đối với việc góp phần xoá đói giảm nghèo, là mặt hàng nông sản có kim ngạch xuất khẩu lớn thứ 2 của Việt Nam. Ngoài sản phẩm chính là mủ, nguồn gỗ từ việc chặt bỏ cây cao su già cỗi để trồng mới còn là một nguồn nguyên liệu quý giá để sản xuất đồ gia dụng và nội thất, đặc biệt khi nguồn gỗ tự nhiên ngày càng hiếm. Ngành cao su là ngành hàng có tiềm năng lớn trong xuất khẩu. Ngoài ra, cây cao su còn có ý nghĩa quan trọng trong vấn đề bảo vệ môi trường, đặc biệt là khi cây cao su được trồng trong vùng rừng ở nhiều vùng miền núi. Trước tình hình khủng hoảng kinh tế thế giới trong những năm gần đây, ba nước xuất khẩu cao su lớn nhất thế giới (Thái Lan, Indonesia, Malaysia) đều cắt giảm sản xuất trong năm 2009. Trong khi đó, tiềm năng phát triển cao su tại Việt Nam vẫn còn rất lớn với 27% diện tích cao su chưa được khai thác. Việc đưa cây cao su lên trồng tại các vùng núi phía Bắc có thể là một trong những giải pháp quan trọng trong công cuộc xoá đói giảm nghèo và phát triển nông thôn ở khu vực này. Tỉnh Vân Nam Trung Quốc có điều kiện tương tự như các tỉnh vùng núi phía Bắc của Việt Nam cũng đã phát triển thành công sản xuất cao su.

Chính phủ hiện có chủ trương phát triển cây cao su lớn ở miền núi phía Bắc, tuy nhiên khả năng thích nghi và tác động kinh tế xã hội đến các khu vực này vẫn chưa rõ

Vì vậy, nghiên cứu đánh giá tiềm năng kinh tế và tác động xã hội của việc trồng và chế biến cây cao su tại Tây Bắc là rất cần thiết để tận dụng cơ hội bên ngoài, và cơ hội bên trong khi ngành cao su đang bước vào thời kỳ tăng trưởng sản lượng, hỗ trợ tạo thu nhập và việc làm cho dân nghèo miền núi phía Bắc.

NỘI DUNG

- Tổng hợp thông tin tình hình sản xuất cao su TQ

- So sánh hiệu quả kinh tế và lợi thế so sánh của trồng cao su ở phía Bắc VN với Vân Nam TQ

- So sánh hiệu quả kinh tế của việc trồng cây cao su với một số cây trồng điển hình khác ở vùng Tây Bắc VN với sự phối hợp của chuyên gia TQ

- Đánh giá tác động xã hội vùng núi Tây Bắc (xóa đói giảm nghèo, lao động, ...)

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

- Thu thập, tổng hợp thông tin, kết quả nghiên cứu, số liệu thứ cấp của Việt Nam và Trung Quốc (kết hợp với chuyên gia Trung Quốc)

- Khảo sát thực địa, đánh giá hiệu quả kinh tế của việc trồng cây cao su và một số cây trồng khác

- Khảo sát thực địa tác động xã hội các hộ sản xuất cao su.

- Phỏng vấn, trao đổi chuyên gia

- Xử lý số liệu bằng phương pháp phân tích định lượng

THỜI GIAN NGHIÊN CỨU

Thời gian thực hiện nghiên cứu từ tháng 3 đến tháng 12 năm 2009

YÊU CẦU NHÓM NGHIÊN CỨU

- Tiến hành nghiên cứu theo đúng tiến độ của kế hoạch

- Thực hiện hoạt động nghiên cứu dưới sự giám sát của chuyên gia giám sát

- Đảm bảo chất lượng theo đúng yêu cầu quy định

- Báo cáo và giao nộp sản phẩm đúng thời hạn

(IPSARD)

NỘI DUNG KHÁC

Cải tiến tổ chức sản xuất ngành café Việt Nam

30-3-2009

Cà phê là sinh kế quan trọng của đa phần người dân Tây nguyên do đây là vùng đất đắc địa cho cà phê, có vị trí địa lý thuận lợi, và văn hóa trồng cà phê bản địa lâu đời. Là một nước xuất khẩu cà phê vối lớn nhất thế giới, ngành hàng cà phê không chỉ là ngành hàng quan trọng của quốc gia mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống kinh tế của người dân, đặc biệt là dân nghèo và dân tộc thiểu số ở Tây nguyên. Trong số các hộ nghèo ở Tây Nguyên có tới 36% trồng cà phê và trong số các hộ dân tộc có 38% số hộ trồng cà phê.

Nghiên cứu tác động của vấn đề di cư tới kinh tế xã hội của dân tộc thiểu số tại chỗ Tây nguyên

30-3-2009

Tây Nguyên đang đối mặt với hiện tượng dân di cư ồ ạt, chủ yếu là đồng bào dân tộc từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Di cư tự do dẫn đến hiện tượng thiếu đất sản xuất, phá rừng làm nương rẫy. Điều kiện điện đường, trường, trạm không đáp ứng đủ. Mâu thuẫn về lợi ích, văn hóa, xã hội giữa đồng bào dân tộc tại chỗ và đồng bào dân tộc di cư đến ngày càng gia tăng gây bất ổn xã hội.

Nghiên cứu chính sách phân bổ lại đất trồng rừng

30-3-2009

Nhằm hỗ trợ công cuộc xoá đói giảm nghèo ở khu vực nông thôn vùng cao Việt Nam, Chính phủ Đan Mạch đã tài trợ cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và 5 tỉnh Điện Biên, Lào Cai, Lai Châu, Đắc Lắc và Đắc Nông dự án ”Hỗ trợ chương trình phát triển nông nghiệp và nông thôn (ARD SPS) giai đoạn 2007-2012.

Đánh giá tác động khủng hoảng tài chính toàn cầu đối với Việt Nam: “Gỡ vướng” cho Nông nghiệp

2-12-2008

Thế giới đang gồng mình trước “cơn bão” khủng hoảng tài chính, tiền tệ. Kinh tế Việt Nam, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp, đã ít nhiều bị ảnh hưởng. Cả ngày 25-11, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng nhiều bộ, ngành liên quan đã “ngồi lại với nhau” để đánh giá tác động cuộc khủng hoảng này đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nước ta, đồng thời xác định giải pháp cần thiết nhằm hạn chế ảnh hưởng...

Thể chế tổ chức nông thôn: Thiếu gì Yếu gì?

15-12-2008

Trước hết là thiếu cơ chế giám sát thực hiện chính sách: Nhiều vấn đề ở ở vùng cao xảy ra từ lâu như trường hợp cả làng xã nghiện thuốc phiện, học sinh bỏ học, ngồi nhầm lớp… nhưng những thông tin này bị che đậy ở địa phương, những thông tin này khó có thể đến với Trung ương, đến với công luận, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và an sinh xã hội miền núi (Báo Lao động)

"Kích cầu" nông nghiệp để tăng thu nhập cho nông dân

8-1-2009

Những năm gần đây, dù đã được tiếp nhận nhiều dự án đầu tư và các chính sách hỗ trợ của Nhà nước song cho đến nay, đời sống của một bộ phận nông dân trong tỉnh vẫn gặp không ít khó khăn, thu nhập từ nông nghiệp đạt thấp, cơ sở hạ tầng nông thôn còn yếu kém... Khắc phục những hạn chế, tồn tại này đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội.

Cao su chết yểu, nông dân nợ nần

19-2-2009

Trong chuyến công tác tại huyện biên giới Ea Súp mới đây, chúng tôi giật mình khi một cán bộ ở địa phương cho biết, đã có cả nghìn ha cao su trồng mới, trong đó một số nơi cây cao su non đã bị chết “khô” hoặc chết “lụt”, mà nguyên do là vì khí hậu, thổ nhưỡng ở Ea Súp không phù hợp với loại cây trồng này.

Giải pháp có hiệu quả thực hiện chính sách “tam nông”

18-2-2009

Chăn nuôi gia súc lớn (GSL) có vai trò rất quan trọng đóng góp vào tốc độ tăng trưởng ngành chăn nuôi. Đặc thù của chăn nuôi GSL, đặc biệt là bò sữa là phải đầu tư vốn lớn, kiến thức kỹ thuật cao nên không chỉ cần sự quan tâm của các cơ quan chuyên môn mà còn cần sự liên kết giữa doanh nghiệp và người nuôi để phát triển sản xuất và bảo đảm chất lượng sản phẩm.

Phát triển cây cao su: Cần thận trọng và căn cơ!

24-12-2008

Ngày 10/12, tại Bình Dương, Bộ NN- PTNT đã tổ chức Hội nghị đánh giá kết qủa 10 năm thực hiện Quyết định 86/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển cao su. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh giá cao su đang giảm mạnh, nhưng nhiều người vẫn lạc quan về sự phát triển của ngành hàng này trong những năm tới.

Chương trình hành động của Bộ NN và PTNT về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

25-12-2008

Ngày 15/12/2008 Bộ trưởng Cao Đức Phát đã ký quyết định số 3979/QĐ-BNN-KH về việc ban hànhChương trình hành động của Bộ NN và PTNT thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Bảo hiểm nông nghiệp: Chủ trương đúng, nhưng làm thế nào?

2-12-2008

Tại kỳ họp Quốc hội vừa qua, nhiều đại biểu đã nêu ý kiến về việc cần thiết triển khai loại hình bảo hiểm nông nghiệp, nhằm bảo vệ người nông dân, doanh nghiệp... trước những rủi ro ngày càng cao của sản xuất nông nghiệp từ thiên tai, dịch bệnh...

An ninh lương thực: Bảo vệ quỹ đất, ưu đãi người trồng lúa

1-10-2009

AGROINFO – Quan điểm của ông Nguyễn Trí Ngọc Cục trưởng Cục Trồng trọt tại hội thảo “Kinh nghiệm chống khủng hoảng lương thực toàn cầu”...