 |
| Tương quan giá sữa Việt Nam với thế giới. (Biểu đồ: AGROINFO) |
Mặc dù sản lượng sữa của Việt Nam liên tục tăng từ năm 2001 đến nay, với tốc độ tăng trung bình khoảng 19%/năm, song vẫn chỉ đáp ứng được khoảng 28% tổng nhu cầu nội địa.
Hơn 70% số còn lại vẫn phải nhập khẩu (trong đó 50% là nguyên liệu và 22% là sữa thành phẩm).
Nhìn chung, nhập khẩu sữa quý I/2009 có nhiều khác biệt so với cùng kỳ năm 2008.
Trong tháng 1/2008 - tháng chuẩn bị cho Tết Nguyên đán, nhập khẩu sữa của cả nước lên tới gần 50 triệu USD - mức cao đột biến so với các tháng khác.
Tuy nhiên, đến tháng 1/2009, kinh tế cả nước gặp khó khăn, người dân thắt chặt chi tiêu và chuyển về tiêu dùng sữa nội kéo theo nhu cầu nhập khẩu giảm tới 53% so với cùng kỳ năm trước.
Sang đến tháng 2, những thông tin tích cực về kinh tế thế giới và Việt Nam là động lực giúp người tiêu dùng bớt tâm lý lo ngại, kim ngạch nhập khẩu có tăng nhẹ so với tháng 1/2009 nhưng vẫn thấp hơn 11% so với cùng kỳ năm 2008.
 |
| Giá sữa Việt Nam hiện cao nhất thế giới (ảnh VNN) |
Song, ngay đầu tháng 3, thông tin không chính thức về việc tăng thuế nhập khẩu sữa của Bộ Tài chính khiến lượng cầu đột ngột tăng cao, đẩy kim ngạch nhập khẩu sữa tăng đột ngột với 7,39 triệu USD so với tháng trước đó, tương đương tăng 32% mặc dù giá sữa trên thị trường thế giới vẫn duy trì trạng thái đáy.
Như vậy, mặc dù nhập khẩu trên 70% tổng nhu cầu sữa, nhưng giá sữa trong nước hiện không cùng nhịp với xu hướng giá thế giới.
Thậm chí, sau khi biểu thuế mới được áp dụng kể từ ngày 9/3/2009 (tức là thuế nhập khẩu của đa số các mặt hàng sữa đều giảm từ 5-10% so với mức thuế suất trước đó), tác động giảm thuế này cộng hưởng với việc giá sữa nguyên liệu trên thị trường thế giới giảm mạnh so với mức giá năm 2008 vẫn không làm giá bán các mặt hàng sữa nhập khẩu trên thị trường Việt Nam giảm nhiệt mà còn liên tục tăng.
Tính đến cuối tháng 12/2008, đàn bò sữa của Việt Nam đạt xấp xỉ 108.000 con, tăng 9,45% so với năm 2007. Trong đó, số lượng bò sữa cái là hơn 65.000 con, tăng gần 6%. Sản lượng sữa cả năm đạt 262.000 nghìn tấn, tăng 11,8% so với năm 2007. |
Lý giải điều này, các chuyên gia của AGROINFO đưa ra 3 nguyên nhân:
Thứ nhất, về đặc tính của sản phẩm sữa, hương vị và chất liệu tạo nên đặc điểm riêng cho từng sản phẩm, hình thành thói quen sử dụng cho người tiêu dùng, và khó có thể thay đổi.
Thứ hai, đa số các sản phẩm sữa thành phẩm nhập khẩu tại thị trường Việt Nam đều thiết lập và duy trì nền giá cao, do đó rất khó để người tiêu dùng tìm được sản phẩm thay thế có mức giá cạnh tranh.
Thứ ba, tại thị trường Việt Nam, thị phần sữa ngoại nhập chiếm tỷ lệ khá cao.
Theo báo cáo cuối năm 2007 của Euromonitor, riêng 4 hãng sữa lớn của nước ngoài là Dutch Lady, Abbott, Nestle và Mead Johnson đã chiếm tới 61 tổng thị phần sữa bột tại Việt Nam. Như vậy, có thể có một sự dẫn dắt thị trường của các hãng sữa lớn.
Do vậy, rất khó có khả năng thị trường sữa Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ nền giá thấp của thế giới.
Không những thế, theo dự báo của AGROINFO, giá sữa tại thị trường nội địa thời điểm cuối quý III, đầu quý IV/2009 có nhiều khả năng sẽ tăng khoảng 6-8% so với quý I (riêng giá sữa tươi nguyên liệu có thể sẽ tăng khoảng 3-4%).
Nguyên nhân là do: giá sữa thế giới tăng nhẹ (Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ nhận định giá sữa thế giới sẽ tăng trở lại sau khi chạm đáy vào quý II), thuế nhập khẩu giảm (nhiều khả năng mức thuế này sẽ được áp dụng tới cuối năm 2009), giá thức ăn chăn nuôi tăng và tỷ giá USD/VND cũng tăng (đẩy chi phí nhập khẩu sữa tăng).
Trước nghịch lý người tiêu dùng Việt Nam đang phải uống sữa với giá cao nhất thế giới, mới đây, ông Vũ Công Chính - Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, nhận xét, dù giá nguyên liệu sữa giảm mạnh nhưng giá sữa nhập ngoại không những không giảm, mà còn có biểu hiện tăng.
Chính vì vậy, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Tổng cục thuế và Cục Quản lý hàng hóa tiến hành thanh tra, kiểm tra giá sữa trên thị trường và tình hình sản xuất, nhập khẩu sữa tại các doanh nghiệp.
Bài viết hợp tác AGROINFO - Vietnamnet