Ngày 26/9/2022, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường tổ chức họp Hội đồng nghiệm thu cấp cơ sở đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ Nghiên cứu xây dựng bộ tiêu chí phục vụ thẩm định, đánh giá, công bố công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt do ThS. Nguyễn Thế Thông làm chủ nghiệm. Hội đồng do Phó Viện trưởng - TS. Mai Thanh Dung làm Chủ tịch Hội đồng và những kết quả nghiên cứu đều được các thành viên trong Hội đồng đánh giá cao.
Đề tài xây dựng với mục tiêu xác lập được cơ sở khoa học xây dựng bộ tiêu chí phục vụ thẩm định, đánh giá, công bố công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt; Xây dựng và thử nghiệm thành công bộ tiêu chí phục vụ thẩm định, đánh giá, công bố công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt và dự thảo được tài liệu hướng dẫn kỹ thuật triển khai bộ tiêu chí thẩm định, đánh giá, công bố công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Cả nước hiện có 1.322 cơ sở xử lý CTRSH, gồm 381 lò đốt CTRSH, 37 dây chuyền sản xuất phân bón hữu cơ và 904 bãi chôn lấp (trong đó chỉ có chưa đến 20% bãi chôn lấp hợp vệ sinh, số còn lại là các bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, các bãi tập kết chất thải cấp xã). Như vậy, công nghệ chôn lấp đang được áp dụng phổ biến nhất tại Việt Nam với phần lớn các bãi chôn lấp tiếp nhận CTRSH chưa được phân loại tại nguồn.
Xử lý chất thải rắn là giai đoạn cuối cùng trong công tác quản lý chất thải rắn (thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý, kể cả tái sử dụng và tái chế). Xử lý chất thải rắn đóng vai trò quan trọng trong BVMT - PTBV, bởi nó không chỉ ngăn chặn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường từ CTR (nếu không xử lý hoặc xử lý không hiệu quả, không đúng quy trình, yêu cầu), mà còn có thể thu hồi vật liệu, sản phẩm để tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên. Hiệu quả xử lý chất thải rắn phụ thuộc chủ yếu vào loại hình công nghệ được áp dụng. Hiện nay, các loại hình công nghệ xử lý CTRSH tại Việt Nam đã được quy định tại Khoản 1 Điều 19 Nghị định 38 bao gồm (1) Công nghệ chế biến phân hữu cơ, (2) Công nghệ đốt, (3) Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh, (4) Các công nghệ tái chế, thu hồi năng lượng, sản xuất sản phẩm từ các thành phần có ích trong CTRSH, (5) Các công nghệ thân thiện khác với môi trường. Các công nghệ xử lý CTRSH đang áp dụng ở nước ta (kể cả các công nghệ có xuất xứ từ nước ngoài) ngày càng đa dạng, nhưng hiệu quả thực tế chưa được đánh giá một cách đầy đủ, khách quan. Một số công nghệ trong nước khi nghiên cứu áp dụng bước đầu đã đem lại hiệu quả, nhưng khi triển khai ứng dụng trong thực tế còn gặp nhiều khó khăn để nhân rộng; một số phát sinh thứ cấp cần phải xử lý nhưng chưa đáp ứng được các quy chuẩn kỹ thuật môi trường. Trong khi đó, công nghệ nước ngoài khi sử dụng tại Việt Nam gặp khó khăn do phần lớn CTRSH chưa được phân loại tại nguồn, độ ẩm cao, điều kiện nhiệt đới, lượng chất thải tiếp nhận thấp hơn công suất thiết kế hoặc không ổn định, đầu tư khá cao… dẫn đến chi phí vận hành lớn.
Trên cơ sở thực tế đó, việc thẩm định, đánh giá mức độ đạt yêu cầu của các loại hình công nghệ xử lý CTRSH để đầu tư phù hợp điều kiện kinh tế, xã hội và an toàn về môi trường của các địa phương là vấn đề cấp thiết. Việc ban hành được bộ tiêu chí cụ thể kèm theo hướng dẫn kỹ thuật cụ thể, phương pháp đánh giá và thẩm định có thể giúp các cơ quan quản lý đánh giá chính xác chất lượng công nghệ được áp dụng. Ngoài ra, bộ tiêu chí có thể hỗ trợ các doanh nghiệp và chủ đầu tư lựa chọn chính xác công nghệ xử lý chất thải rắn phù hợp nhất đối với mình, đảm bảo các tiêu chuẩn, quy chuẩn môi trường, giá thành hợp lý và hiệu quả xử lý mong muốn, hạn chế tối đa việc gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của cư dân gần địa bàn đặt thiết bị công nghệ.
An Bình