Các công nghệ mới đang thay đổi cán cân phương trình, cho phép con người sản xuất thực phẩm tại những nơi trước đây khó hoặc không thể sản xuất thực phẩm và với lượng tương đương tại các nông trại truyền thống.
Nông nghiệp ở tầm cao mới
Các trang trại thành thị có thể đơn giản chỉ là những khoảnh vườn nhỏ ngoài nhà hoặc một tổ hợp trang trại trồng trọt dạng đứng trong nhà – một không gian ba chiều của ngowì nông dân. Những tổ hợp trang trại hơi hướng tương lai này có thể được tổ chức theo nhiều cách, nhưng phần lớn đều ở dạng các hàng dãy cây trồng trong đất, hoặc nước giàu dưỡng chất, hoặc thậm chí không khí. Mỗi ô cây được trang bị ánh sáng UV để mô phỏng hiệu ứng của mặt trời. Không giống như nông nghiệp phụ thuộc thời tiết ngoài trời, sản xuất nông nghiệp trong nhà cho phép nông dân điều chỉnh các điều kiện sản xuất để tối đa hóa tăng trưởng.
Với công nghệ phù hợp, làm nông có thể tiến hành ở bất cứ đâu. Đó là xu hướng mới mà nông nghiệp thành thị cho thấy – những trang trại này vượt lên khỏi quy mô những vườn rau tự cung tự cấp, mà còn cung cấp thực phẩm cho người tiêu dùng ở các khu vực xung quanh. Tất cả nông dân thành thị trồng cây dựng đứng đều cần không gian và nguồn điện năng, không có yêu cầu gì khác. Nông dân có thể mua bất cứ thứ gì họ cần để bắt đầu và duy trì hoạt động kinh doanh trực tuyến của họ như mua sắm trên Amazon.
Thực tế, rất dễ để bắt đầu làm nông chốn thị thành, các nhà chức trách hiện không biết có bao nhiêu nông trại thành thị đang hoạt động tại Mỹ. Khảo sát năm 2013 do NCAT nhận được 315 phản hồi từ những người người đang vận hành các nông trại thành thị. Tuy nhiên, chính quyền liên bang đã cấp phép cho hàng ngàn cư dân thành thị để sản xuất nông nghiệp trong nội thành, cho thấy số lượng nông trại có thể cao hơn nhiều. Công nghệ cho thấy nông dân thành thị kiểm soát môi trường trong các nông trại, qua đó đạt sản lượng cao hơn một diện tích, theo một nghiên cứu năm 2014 của Journal of Agricultural Studies.
Những nông trại thành thị không chỉ sản xuất rau quả. Urban Organics trồng 3 loại cải xoăn, hai loại củ cải Thụy Sĩ, mùi tây và ngò rí Ý, nhưng sử dụng cùng lượng nước để nuôi cá hồi chấm hồng và cá hồi Đại Tây Dương – một hệ thống khép kín được gọi là aquaponics. Phân bón làm từ chất thải thủy sản dùng cho cây trồng, được làm sạch và lọc nước trước khi đưa trở lại bồn nuôi cá.
Urban Organics mở nông trại đầu tiên trong một tổ hợp từng là cơ sở sản xuất bia vào năm 2014. Kể từ đó, Urban Organics đã cung cấp thực phẩm cho nơi cần nhất: những người ít tiếp cận với nguồn thực phẩm đa dạng tại Twin Cities. Năm 2014, tờ Guardian đã đưa công ty vào danh sách top 10 dự án làm nông thành thị sáng tạo nhất trên thế giới.
Các nông trại sản xuất theo chiều dọc cũng thân thiện môi trường. Các hệ thống aquaponics chỉ có rất ít chất thải. Canh tác theo chiều dọc cho phép người sản xuất sử dụng một diện tích hạn chế để sản xuất hiệu quả hơn, nên sử dụng không gian tối ưu hơ, thay vì tạo ra thêm nhiều đất canh tác, và tác động tới hệ sinh thái mạnh hơn. Đặt những nông trại như vậy gần các nhà kinh doanh và người tiêu dùng nghĩa là sản phẩm tươi hơn sẽ đến tay người tiêu dùng mà ít phụ thuộc và hoạt động vận tải, góp phần giảm ô nhiễm và sự nóng lên toàn cầu.
Làm nông thành thị hại và lợi gì?
Khi mọi người trên khắp thế giới chuyển tới các thành phố, các trung tâm thành thị phải mở rộng để tiếp nhận. Thông thường, hoạt động mở rộng sẽ chiếm lấy đất nông nghiệp. Tại New Jersey, các thành phố Camden và Trenton đang trở nên đông đúc hơn khi trở thành các không gian đô thị. Làm nông theo chiều dọc có thể giúp hạn chế sự bành trướng của đô thị.
Tuy nhiên, thiết lập một nông trại thành thị thường không dễ dàng. Tìm một không gian đủ rộng với giá cả phải chăng có thể là rào cản lớn đối với những nông dân tiềm năng. Những nông dân canh tác dọc cũng cần biết cách vận hành công nghệ cao, bao gồm các hệ thống kiểm soát các yếu tố như các thành phần đất và nguồn cung nước – như cách tự nhiên đối đãi với một nông trại truyền thống.
Các công ty cũng đang bung ra các dịch vụ hỗ trợ nông dân thành thị thiết lập và vận hành cơ sở hạ tầng. Một trong số đó là Agritech Consulting tại Brooklyn, chuyên cung cấp dịch vụ hỗ trợ các cá nhân và tổ chức muốn khởi nghiệp nông trại theo chiều dọc về nghiên cứu thị trường và phân tích kinh tế, để thiết kế và vận hành các kế hoạch sản xuất. Công ty này rất thành công trong nhiều dự án, tạo ra các trang trại trên toàn cầu, bao gồm một số tại Mahattan và Brooklyn.
Lợi ích của các nông trại thành thị vượt trên những khía cạnh có thể nhìn thấy về sản xuất thực phẩm tại những khu vực phi truyền thống – mà còn có hiệu ứng về một cộng đồng canh tác.
Những cộng đồng làm nông thành thị
Urban Organics vừa mở một cơ sở mới vào mùa hè năm 2017. Cơ sở này lớn hơn rất nhiều các cơ sở khác của công ty này và có thể cung cấp 124,7 tấn cá tươi và gần 215,5 tấn nông sản cho các khu vực lân cận mỗi năm.
Tổ hợp ủ bia cũ mà nông trại này mới dựng lên đang trong quá trình đổi mới, bổ sung thêm các khu vực nghệ thuật và cả một khu ẩm thực. Haider, lãnh đạo của Urban Organics rất phấn khích trước tiềm năng của cơ sở mới và tác động của nó với khu vực đang phát triển xung quanh. Chúng tôi không chỉ tạo ra những việc làm chất lượng cao, lương tốt với những phúc lợi y tế mà còn là những việc làm chưa từng tồn tại ở khu vực này trước khi có Urban Organics. Đó là điều làm chúng tôi phấn khích”.
Công thức thành công để mang lại cả thực phẩm và việc làm có thể giúp xây dựng những cộng đồng. “Một khi xác định được thị trường mới, chúng tôi hoàn toàn có thể mang mô hình này vào áp dụng”, ông Haider cho hay.
Nông trại của tương lai
Khi mọi người tiếp tục học và thực hành làm nông thành thị, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu cách giúp họ hưởng lợi nhiều hơn từ các khu vực xung quanh và cộng đồng toàn cầu lớn hơn. Dữ liệu về tác động của các nông trại thành thị tới các cộng đồng địa phương có thể sẽ thuyết phục các nhà làm luật hỗ trợ và đầu tư nhiều hơn vào làm nông thành thị.
Làm nông theo chiều dọc và nông nghiệp thành thị có thể là một động lực tốt cho các khu vực này với các nguồn lực để đầu tư, cung cấp thực phẩm cho các cư dân và thúc đẩy kinh tế địa phương. Dù vậy, điều quan trọng cần thừa nhận rằng nông nghiệp thành thị không phải là giải pháp duy nhất để giải quyết vấn đề lớn như giúp mọi người tiếp cận thực phẩm đủ dinh dưỡng. Theo ông Gauthier, một chuyên gia nông nghiệp tành thị tại Princeton, chỉ ra rằng có rất nhiều loại cây trồng quan trọng không thể trồng trong nhà, hoặc ít nhất là chưa thể trồng trong nhà. “Chúng ta có thể sẽ không trồng được đậu tương, lúa mỳ hoặc ngô trong nhà. Làm nông theo chiều dọc không phải là giải pháp giải quyết nạn đói trên toàn cầu. Đó không phải là giải pháp, nhưng là một phần chắc chắn của giải pháp”.
Những nỗ lực khác chống lại nạn đói trên toàn cầu là mang lại tự do kinh tế cho người nghèo, bằng cách cung cấp tín dụng, các chính sách thu nhập cơ bản, như đang được thử nghiệm tại Kenya. Giáo dục, thay đổi xã hội và trao quyền cho phụ nữ là những sáng kiến xã hội có thể giúp nhiều người hơn trên toàn cầu.
Các nông trại toàn cầu có tiềm năng thay đổi hình thái nông nghiệp thế giới. Có thể chúng ta sẽ không thấy những đại siêu thị trong đó toàn bộ nền nông nghiệp đều tập trung tại các tòa nhà cao tầng. Nhưng làm nông thành thị giúp tăng tiếp cận các lựa chọn tốt cho sức khỏe tại các khu vực thành thị thiếu thực phẩm, và giảm tác động môi trường của sản xuất thực phẩm đáp ứng nhu cầu thế giới. Có vẻ như vậy là đủ lý lẽ để tiếp tục phát triển và mở rộng các thực hành nông nghiệp mang tính đột phá này.
Theo World Economic Forum (gappingworld.com)